-
«Καθολικά έντυπα στα ελληνικά (19ο-20ο αιώνα)». Ιωάννης Ασημάκης
Ο δυσανάλογα μεγάλος αριθμός καθολικών εντύπων στην Ελλάδα των 19ου-20ου αιώνων είναι δείκτης υγείας της Εκκλησίας μας. Ο τύπος, και στη δική μας περίπτωση, υπηρέτησε την επικοινωνία, κυρίως σε τοπικό επίπεδο, και τη θρησκευτική παιδεία σε ευρύτερο επίπεδο, στις διάσπαρτες κοινότητες των Ελλήνων καθολικών.
Πρόκειται για έντυπα ποικίλης τυπολογίας με κοινό χαρακτηριστικό την περιοδικότητα στην κυκλοφορία. Πρώτα απ’ όλα διακρίνονται σε εφημερίδες, περιοδικά και δελτία. Ακολούθως, τουλάχιστον για το δεύτερο μισό του 20ου αι., ανθούν οι μη τυπογραφικές εκδόσεις, δηλ. τα πολλά δακτυλογραφημένα ή πολυγραφημένα δελτία.
Ανάλογη με το σκοπό τους, ήταν και η χρήση τους: βραχεία και περιορισμένη αν πρόκειται για αμιγώς ενημερωτικό, μεγαλύτερης διάρκειας όταν το περιεχόμενο είναι επιμορφωτικό. Εξ αυτού, πολλά είναι δυσεύρετα διότι δεν διατηρήθηκαν, όχι σπάνια, ούτε καν από το φορέα έκδοσής τους. Για όλα ωστόσο, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την ιστορική τους αξία για το παρελθόν της καθολικής παρουσίας στον ελλαδικό χώρο, ιδιαίτερα εκεί που σήμερα έχει σχεδόν εκλείψει. Από το πιο αδιάφορο εμφανισιακά και ευκαιριακό περιοδικό έντυπο, μπορούν να προκύψουν πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα που δεν έχουν διασωθεί κάπου αλλού.
Η έκδοση καταγράφει 122 έντυπα ποικίλης κατηγορίας από όλο τον ελλαδικό χώρο. Το βιβλίο αφιερώνεται στον ακούραστο, επίμονο και υπομονετικό «διασώστη» και συλλέκτη όλου αυτού του υλικού, αναντικατάστατου για την ιστορία και την ταυτότητα της καθολική Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη βιβλιοθήκη των πατέρων Ιησουιτών στην Αθήνα.
———————
ΔΙΑΘΕΣΗ:
Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης
Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
-
ΑΓΓΕΛΑ. Το Ιστορικό Διήγημα για τον Απαγχονισμό του Επισκόπου Σύρας Ιωάννη Κάργα. Γεώργιος Ξενόπουλος τ.Ι.
Το Ιστορικό Διήγημα του Γεωργίου Ξενόπουλου τ.Ι.
Για τον Απαγχονισμό του Επισκόπου της Σύρας Ιωάννη Α. Κάργα (1607-1617)
ΑΓΓΕΛΑ
Με σχόλια και σημειώσεις του Μάρκου Ν. Ρούσσου – Μηλιδώνη
…Το διήγημα αυτό άρχισε να εκδίδεται στο υπ’ αριθμόν 4317 τεύχος του Φεβρουαρίου 1939, και συνεχίστηκε ανελλιπώς ως τον αριθμό 4451 του Μαΐου 1941. Τότε, και ως τον Μάιο του 1946, η κυκλοφορία του περιοδικού διακόπηκε από τις Αρχές Κατοχής.
Οι τρεις τελευταίες συνέχειες δημοσιεύτηκαν στους αριθμούς 4559, 4566 και 4572 του επανεκδοθέντος «Αγγελιαφόρου», με αντίστοιχες χρονολογίες έκδοσης τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο 1946.
Τις συνέχειες της «Άγγελας», “best seller” των Συριανών για μία σχεδόν πενταετία, υπέγραφε ο Γ. Ξενόπουλος με το ψευδώνυμο «Ξέργιος», χρησιμοποιώντας το πρώτο κεφαλαίο γράμμα του επωνύμου του και τα 5 πεζά γράμματα του βαπτιστικού του ονόματος.
Η απήχηση της «Άγγελας» στα πέτρινα χρόνια της έκδοσής της, ήταν πολύ μεγάλη. Πολλοί, μάλιστα, ήταν εκείνοι που ζητούσαν την επανέκδοσή της σε ένα τόμο.
Φαίνεται ότι για οικονομικούς κυρίως λόγους, η επιθυμία τους δεν εκπληρώθηκε…
Από την εισαγωγή του βιβλίου
-
ΕΛΛΗΝΕΣ ΙΗΣΟΥΪΤΕΣ (1560-1773), Μάρκος Ρούσσος -Μηλιδώνης
Η μελέτη για το τάγμα του Ιησού στον Ελληνικό χώρο, που άρχισα πριν τέσσερα χρόνια με πολλές δυσκολίες αλλά και με την πεποίθηση ότι θα έφτανε σε αίσιο τέλος, ολοκληρώνεται με την έκδοση του τρίτου αυτού τόμου αφιερωμένου στους Έλληνες Ιησουίτες της περιόδου 1563-1773.
Με χορηγό το Δήμο Άνω Σύρου, ο πρώτος τόμος δημοσιεύτηκε το 1989 στα πλαίσια μιας μεγάλης πολιτιστικής εκδήλωσης για το Αιγαίο. Φέρει τον τίτλο “Ιησουίτες του 17ου και 18ου αιώνα περιγράφουν το Αιγαίο”. Περισσότερο από το τάγμα του Ιησού, στις 159 σελίδες του τόμου αυτού προβάλλεται το Ελληνικό Αρχιπέλαγος. Η μεγάλη μας θάλασσα με τα διάσπαρτα νησιά και τα ατέλειωτα ακρογιάλια στα οποία γεννήθηκε ένας από τους πιο πρώιμους και λαμπρούς πολιτισμούς της Ευρώπης.
-
ΕΝΤΥΠΑ ΕΝΘΥΜΙΑ – ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΛΑΪΚΗΣ ΕΥΛΑΒΕΙΑΣ, επιμέλεια Ιωάννης Ασημάκης
Τα εικονάκια είναι ένα ενθύμιο, ένα αναμνηστικό ενός θρησκευτικού γεγονότος. Ανήκουν τόσο στην λαϊκή όσο και στην υψηλή τέχνη. Ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους, ανήκουν τόσο στη ζωγραφική ως τέχνη όσο στη φωτογραφία και στην έντυπη τέχνη.
Το εικονάκι υπήρξε μέσο σύνδεσης για την ευλάβεια σε κάποιον άγιο, στην Παναγία, σε κάποιο μυστήριο της πίστης. Το εικονάκι απηχεί την θρησκευτική εμπειρία ενός αγίου που γίνεται εικόνα, δηλ. η ποιότητα της πίστης του αποτυπώνεται σε μια εικόνα.
Το εικονάκι είναι ένα σημείο υπόμνησης, δηλ. έχει τον δικό του τρόπο ανάγνωσης. Παρατηρώντας την εικόνα που απεικονίζεται στο εικονάκι έχουμε στοιχεία για τον πολιτισμό της λαϊκής ευλάβειας.
Τα εικονάκια υπήρξαν και μπορούν ακόμα να υποστηρίξουν την πίστη και να είναι μέσο εκκίνησης για προσευχή και για μια προσωπική σχέση με το Θεό. Ας μην ξεχνάμε ότι τα εικονάκια είχαν ως σκοπό να διατηρήσουν τον πιστό μέσα στην πίστη. Το εικονάκι ερμήνευσε την ιστορική εξέλιξη της Εκκλησίας και ως τέτοιο αποτελεί ένα ανεκτίμητο τεκμήριο.
Ως τεκμήρια λαϊκής ευλάβειας, φωτίζουν ενδιαφέρουσες πτυχές της ιστορίας της Καθολικής Εκκλησίας στη χώρα μας. Εκτίθεται, λοιπόν, μια επιλογή από εικονάκια, διπλής όψης, που κυκλοφόρησαν στην Καθολική Εκκλησία της Ελλάδας, προσπαθώντας να υπάρχουν δείγματα από τα περισσότερα μέρη της χώρας. Τα τεκμήρια έχουν διαχωριστεί με βάση το περιεχόμενο και τη χρήση έκδοσής τους. Στη συλλογή, η οποία αποτελείται από 420 τεκμήρια, συμπεριλήφθηκαν και μερικά παλαιά δίπτυχα ή τρίπτυχα ευλαβείας ή ικεσίας με τη μορφή κάποιου αγίου.
Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
-
Η «ΠΕΡΙΚΛΕΙΣΤΗ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, Καθολικά Σχολεία και Γυναικεία Εκπαίδευση στην Ελλάδα του 19ου Αιώνα, το Σχολείο του Τάγματος του Αγίου Ιωσήφ της Εμφανίσεως στην Αθήνα (1856-1893)
Το παρόν βιβλίο αναφέρεται στην εκπαίδευση που παρείχαν στην Ελλάδα τα σχολεία των καθολικών μοναστικών εκπαιδευτικών ταγμάτων μέσα από το παράδειγμα του σχολείου του τάγματος του Αγίου Ιωσήφ της Εμφανίσεως στην Αθήνα το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Η ιστορία του συγκεκριμένου σχολείου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού είναι το πρώτο καθολικό μοναστικό τάγμα που εξασφαλίζει άδεια λειτουργίας ενός σχολείου για κορίτσια στην περιοχή της Αθήνας, σ’ ένα νομικό πλαίσιο ακόμα αρκετά ασαφές για την εκπαίδευση των θηλέων. Τα εκπαιδευτικά, τα πολιτικά και τα πολιτισμικά διακυβεύματα που ανακόπτουν το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα γύρω από την λειτουργία του σχολείου, παράλληλα με την ανάπτυξη και την συγκρότηση του νεοπαγούς ελληνικού κράτους και του εκπαιδευτικού του συστήματος αποτελούν τον κεντρικό πυρήνα της έρευνας.
Η έννοια της “περίκλειστης” εκπαίδευσης αναφέρεται ακριβώς στον κλειστό χαρακτήρα που έτσι και αλλιώς τα καθολικά σχολεία εν γένει είχαν, αλλά και στην αμυντική στάση που το σχολείο του Αγίου Ιωσήφ αναγκάστηκε να κρατήσει εξαιτίας της δύσκολης συχνά συμβίωσής του με τους κρατικούς θεσμούς. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) -
Η Πορεία 20 αιώνων του Λαού του Θεού, π. Μάρκου Φώσκολου
Από την εισαγωγή του βιβλίου
Για ένα οποιονδήποτε, η «Ιστορία της Εκκλησίας» είναι η καταγραφή μιας σειράς γεγονότων που συνέβηκαν μέσα στο τεράστιο διάστημα 20 αιώνων. Η καταγραφή αυτή θα γίνονταν με τον ίδιο τρόπο τόσο για την Εκκλησία όσο και για οποιονδήποτε άλλο ανθρώπινο οργανισμό! Για το χριστιανό, όμως, η «Ιστορία της Εκκλησίας» είναι η συνέχεια της Ιστορίας της Σωτηρίας που άρχισε ο Θεός με τον άνθρωπο, όταν τον κάλεσε από την ανυπαρξία στην ύπαρξη. Η Παλαιά Διαθήκη είναι πράγματι η αρχή της Ιστορίας της Σωτηρίας, αφού ξεπερνά τα στενά όρια μιας εθνικής ιστορίας και γίνεται πανανθρώπινη. Μέσα στην Παλαιά Διαθήκη, στην Καινή και στην Ιστορία της Εκκλησίας, μπορούμε να διακρίνουμε συνεχές το θεϊκό σχέδιο, που, μέρα με τη μέρα, χρόνο με το χρόνο, αιώνα με τον αιώνα χτίζεται κι ολοκληρώνεται. Δεν υπάρχει αμφιβολία, για το χριστιανό, πως η Ιστορία της Εκκλησίας ξεκίνησε χρονολογικά με το κήρυγμα των Αποστόλων αλλά συνεχίζει μια Ιστορία που άρχισε αιώνες πριν…
-
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΟΚΙΜΙΑ, ΔΙΑΠΡΕΠΕΙΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΙ,π. Γρηγορίου
Μικρό πάνθεο διακεκριμένων Ελλήνων Καθολικών ανδρών διαφόρων εποχών, που με το ηθικό ανάστημα τους δόξασαν τα ελληνικά γράμματα, λάμπρυναν τον εκκλησιαστικό και πολιτικό βίο του τόπου και προήγαγαν με τη δραστηριότητα τους το φλέγον μέγα ενωτικό πρόβλημα. Γι’αυτό τους οφείλεται δίκαιος έπαινος της Πολιτείας και της Εκκλησίας.
Προσεχώς θα κυκλοφορήσει και άλλο παρόμοιο τεύχος με βιβλιογραφία άλλων διαπρεπών ανδρών, πού με την ποικιλόμορφη δραστηριότητα τους δόξασαν την Εκκλησία και την Πολιτεία. Το πάνθεο τέτοιων Ελλήνων Καθολικών ανδρών είναι πλούσιο σε μεγάλες προσωπικότητες, πού αποτελούν τιμή και δόξα για την Ελλάδα.
Π. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
