ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
-
«Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ ΩΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ» Μια προσέγγιση στο έργο In Calumniatorem Platonis libri quattuor
Παρουσίαση:
Το 1469 εκδόθηκε στη Ρώμη ένα ογκώδες φιλοσοφικό και απολογητικό έργο με τίτλο «Adversus calumniatorem Platonis», ευρύτερα γνωστό ως «In calumniatorem Platonis». Συγγραφέας του ήταν ο Μητροπολίτης Νικαίας Βησσαρίων (Τραπεζούντα του Πόντου, 2 Ιανουαρίου 1408 – Ραβέννα της Ιταλίας, 18 Νοεμβρίου 1472), μετέπειτα Καρδινάλιος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας, λόγιος Έλληνας και ευρυμαθής κληρικός, ο οποίος πρωταγωνίστησε στα πολιτισμικά – πνευματικά πράγματα της Δύσης του 15ου αιώνα και αγωνίστηκε σθεναρά για την επανένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Αφορμή για τη συγγραφή του έργου αυτού ήταν η πραγματεία «Comparatio philosophorum Aristotelis et Platonis» του Έλληνα λόγιου Γεωργίου Τραπεζούντιου, μία μελέτη που εκφραζόταν με πολύ υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς για τον Πλάτωνα και τη φιλοσοφία του, ενώ ταυτόχρονα εκθείαζε τον βίο και τη σκέψη του Αριστοτέλη.
Πράγματι, εκείνη την εποχή οι διάλογοι του Αθηναίου φιλοσόφου δεν ήταν γνωστοί στη Δύση, καθώς οι μεταφράσεις που υπήρχαν στη λατινική γλώσσα ήταν λίγες και κακοφτιαγμένες, επομένως ήταν σοβαρό το ενδεχόμενο η πραγματεία του Γεωργίου Τραπεζούντιου να οδηγήσει στον αποκλεισμό των έργων και της φιλοσοφίας του Πλάτωνος από τον δυτικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε το έργο «In calumniatorem Platonis» του Καρδιναλίου Βησσαρίωνος.
Με αυτό ο συγγραφέας ανασκεύασε συστηματικά όλες τις αιτιάσεις του Γεωργίου Τραπεζούντιου εναντίον του Πλάτωνος και τόνωσε το ενδιαφέρον της Δύσης για τον Αθηναίο φιλόσοφο, καθώς γνώριζε πως οι βάσεις της φιλοσοφικής σκέψης των πρώτων χριστιανών στοχαστών και των χριστιανικών δογμάτων προέρχονταν από την πλατωνική φιλοσοφία. Βασικό μέλημα του Βησσαρίωνος δεν ήταν να καταδικάσει τον Αριστοτέλη και να υπερασπιστεί τον Πλάτωνα, αλλά να επισημάνει τα σημεία συμφωνίας τους και αντίστοιχα να αναδείξει την υπεροχή του Πλάτωνος, ο οποίος προσέγγισε περισσότερο από τον Σταγειρίτη την αλήθεια που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός, αν και δεν την γνώρισε πλήρως, κάτι που αποδεικνύεται και από την ελληνική πατερική παράδοση. -
«Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!» Ζωζέφ Ακεψιμάς
Λειτουργικές, βιβλικές, θεολογικές και ιστορικές μελέτες σχετικά με τη Θεία Λατρεία,
την εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Θείας Λειτουργίας στην Καθολική ΕκκλησίαΟι στίχοι και η μουσική των ασμάτων, τα οποία χρησιμοποιούμε, εκφράζουν και φανερώνουν τι πιστεύουμε και με ποιο τρόπο πιστεύουμε (ποιες είναι οι αναπαραστάσεις που έχουμε για τον Θεό), και συνάμα, διαμορφώνουν την πίστη μας: Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!
Η εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Καθολικής Εκκλησίας αποκτούν το πλήρες νόημα τους μέσα στο πλαίσιο της Θείας Λατρείας. Έχουν, όπως όλα τα στοιχεία, τα οποία συμμετέχουν στη Θεία Λατρεία, συμβολικό χαρακτήρα και δεν είναι αυτοσκοπός: δεν ψέλνουμε, για να ψάλουμε, διότι μας αρέσει η μουσική ή για να κάνουμε ρεσιτάλ με την ευκαιρία μίας Λειτουργίας! Ψέλνουμε «για κάτι άλλο».
Η λειτουργική μεταρρύθμιση της Β’ Συνόδου του Βατικανού δεν άλλαξε μόνο τη γλώσσα από τα λατινικά στην καθομιλουμένη. Έφερε στο φως μία θεολογική αντίληψη της Θείας Λατρείας, πιο κοντά στην Παράδοση, με πολλά πρακτικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά είναι η κατανόηση του ρόλου της εκκλησιαστικής μουσικής και των ασμάτων, όχι μόνο σαν στολίδι για «ωραίες τελετές», αλλά ως «αναπόσπαστου μέρους της Θείας Λατρείας», το οποίο πρέπει συνεπώς να είναι «στενά συνδεδεμένο με τις λειτουργικές πράξεις».
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να βοηθήσει την «ενεργό συμμετοχή των πιστών» με την κατανόηση κάθε λειτουργικής πράξης της Θείας Λειτουργίας, δίνοντας το νόημα της, ρίχνοντας μια ματιά στην ιστορία της και διατυπώνοντας πρακτικές οδηγίες για τη σωστή εκτέλεση των κατάλληλων κάθε φορά ασμάτων. Παραθέτοντας επίσης μερικές σκέψεις σχετικά με τον ρόλο των συμβόλων, της μουσικής και των τελετουργιών στην ανθρώπινη ζωή.
Το βιβλίο απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με τη Θεία Λατρεία και την εκκλησιαστική μουσική (ιερείς, εμψυχωτές κτλ.), αλλά και σε όλους τους πιστούς.
Ο Ζωζέφ Ακεψιμάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Στα 18 του χρόνια έφυγε για σπουδές στη Γαλλία όπου διαμένει μόνιμα από τότε. Πτυχιούχος της Κλασσικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Παρίσι), προετοίμασε το διδακτορικό του με θέμα «Η έννοια του ενθουσιασμού στον Πλάτωνα». Σπούδασε επίσης Φιλοσοφία και Θεολογία της Λειτουργικής. Έκανε μουσικές σπουδές (ανώτερα θεωρητικά και διεύθυνση χορωδίας). Εδώ και 56 χρόνια ασχολείται αποκλειστικά με τη μουσική ως συνθέτης και ενορχηστρωτής. Έχει γράψει πάνω από 800 λειτουργικά άσματα τα οποία ψάλλονται στις εκκλησίες των γαλλόφωνων χωρών. Πολλά από τα άσματα του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά, γερμανικά, αγγλικά, νορβηγικά και ελληνικά. Έχει συνθέσει 500 παιδικά τραγούδια για τα σχολεία και για την κατήχηση. Στην Ελλάδα συνέθεσε περίπου 100 άσματα για την Καθολική Εκκλησία. Σχεδόν όλες οι συνθέσεις του έχουν ηχογραφηθεί σε δίσκους. Το 2021 συνέθεσε και διηύθυνε τα άσματα και τη μουσική για τη λειτουργία, την οποία τέλεσε ο πάπας Φραγκίσκος στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα.
-
«ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΗΧΗΣΗ», Ποντιφικό Συμβούλιο για την Προώθηση του Νέου Ευαγγελισμού
Η αγιοσύνη είναι η καθοριστική λέξη που μπορούμε να προφέρουμε παρουσιάζοντας ένα νέο Οδηγό για την κατήχηση. Η αγιοσύνη γίνεται προάγγελος ενός προγράμματος ζωής που καλούνται και οι κατηχητές να επιδιώξουν με σταθερότητα και πιστότητα. Κατ’ αυτή την δεσμευτική πορεία δεν είναι μόνοι. Η Εκκλησία, σε κάθε μέρος της γης, μπορεί να παρουσιάσει πρότυπα κατηχητών και κατηχητριών που έφθασαν στην αγιοσύνη ακόμη και στο μαρτύριο ζώντας κάθε μέρα τη διακονία τους. Η μαρτυρία τους είναι γόνιμη, και επιτρέπει ακόμη και στις μέρες μας να σκεπτόμαστε ότι ο καθένας από μας μπορεί να κατορθώσει αυτή την περιπέτεια ακόμη και μέσα στη σιωπηρή αφοσίωση, την κοπιαστική και ενίοτε αγνώμονα του να είναι κατηχητής.
(από την παρουσίαση)
-
«Κατηχήσεις του Πάπα Φραγκίσκου για την Οικογένεια»
Η σημερινή κατήχηση είναι σαν την πόρτα εισόδου σε μια σειρά στοχασμών πάνω στη ζωή της οικογένειας, την πραγματική ζωή της, με τους χρόνους της και τα γεγονότα της. Πάνω σ’ αυτή την πόρτα εισόδου είναι γραμμένες τρεις λέξεις, που έχω ήδη χρησιμοποιήσει μερικές φορές. Και αυτές οι λέξεις είναι: «επιτρέπεται;», «ευχαριστώ», «συγγνώμη». Πράγματι, αυτές οι λέξεις ανοίγουν τον δρόμο για να ζούμε καλά μέσα στην οικογένεια, για να ζούμε με ειρήνη. Είναι λόγια απλά, αλλά δεν είναι τόσο απλό να τα βάλεις σε πράξη! Περικλείουν μια μεγάλη δύναμη: τη δύναμη να διαφυλάττεις το σπίτι, ακόμη και μέσα σε χίλιες δυσκολίες και δοκιμασίες. Η έλλειψή τους όμως, σιγά-σιγά ανοίγει ρήγματα που μπορεί να το κάνουν ακόμη και να γκρεμίσει. (14)
-
ΚΩΔΙΚΑΣ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ της Καθολικής Εκκλησίας
Ο Κώδικας Κανονικού Δικαίου της Καθολικής Εκκλησίας, Εκδοθείς κατά την Αρχιερατεία του Ποντίφικα Ιωάννη Παύλου του Β’. Με κείμενα στα ελληνικά και στα λατινικά.
-
Η «ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ» ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ, π. Μάρκου Φώσκολου
Αν και δεν είναι δόκιμο να κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας την παρουσίαση ενός βιβλίου του, είναι όμως χρήσιμο αν προσπαθήσει να εξηγήσει στους μελλοντικούς αναγνώστες τους λόγους και τα κίνητρα που τον ώθησαν σ’ αυτή τη συγγραφή. Εξάλλου, όταν γίνεται μια ζωντανή παρουσίαση ενός βιβλίου, εκτός των άλλων είναι παρών και λαβαίνει τον λόγο και ο ίδιος ο συγγραφέας για να δώσει κάποιες χρήσιμες διευκρινήσεις.
Ένα παράθυρο γεμάτο βιβλία...
Μία χριστιανική βιβλιοθήκη είναι ένα παράθυρο στον κόσμο. Αυτό το παράθυρο, στον καθολικό κόσμο, φροντίσαμε να το φέρουμε και στα παράθυρα του υπολογιστή σας.
Αν και οι λάτρεις του βιβλίου γνωρίζουν ότι στη σχέση αναγνώστη βιβλίου κυριαρχούν όλες οι αισθήσεις: η αφή, η οσμή, η όραση, στην παρούσα ιστοσελίδα μπορείτε να περιηγηθείτε εικονικά στον τεράστιο κόσμο ενός Καθολικού βιβλιοπωλείου, να συναντήσετε αγίους και αμαρτωλούς, ιστορίες πίστης και δοκιμασίας. Ανακαλύψτε μέσα από τις σελίδες παλαιότερων αλλά και νεώτερων εκδόσεων θέματα πίστης, θεολογίας, ιστορίας, κοινωνίας, πνευματικότητας, της παρουσίας της Καθολικής Εκκλησίας στην λογοτεχνία και τις επιστήμες.
Το καλό βιβλίο είναι μια ανάγκη, μια ανάγκη αναζήτησης απαντήσεων αλλά και νέων ερωτήσεων που οδηγούν στη γνώση του άλλου, αλλά και του εαυτού μας. Την πλειοψηφία των βιβλίων που παρουσιάζουμε εδώ, σας προτρέπουμε να τα αναζητήσετε στο βιβλιοπωλείο του Καλού Τύπου. Ακόμα και αν δεν το έχουν, μπορούν να σας το βρουν.
ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ
-
«Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ ΩΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ» Μια προσέγγιση στο έργο In Calumniatorem Platonis libri quattuor
Παρουσίαση:
Το 1469 εκδόθηκε στη Ρώμη ένα ογκώδες φιλοσοφικό και απολογητικό έργο με τίτλο «Adversus calumniatorem Platonis», ευρύτερα γνωστό ως «In calumniatorem Platonis». Συγγραφέας του ήταν ο Μητροπολίτης Νικαίας Βησσαρίων (Τραπεζούντα του Πόντου, 2 Ιανουαρίου 1408 – Ραβέννα της Ιταλίας, 18 Νοεμβρίου 1472), μετέπειτα Καρδινάλιος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας, λόγιος Έλληνας και ευρυμαθής κληρικός, ο οποίος πρωταγωνίστησε στα πολιτισμικά – πνευματικά πράγματα της Δύσης του 15ου αιώνα και αγωνίστηκε σθεναρά για την επανένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Αφορμή για τη συγγραφή του έργου αυτού ήταν η πραγματεία «Comparatio philosophorum Aristotelis et Platonis» του Έλληνα λόγιου Γεωργίου Τραπεζούντιου, μία μελέτη που εκφραζόταν με πολύ υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς για τον Πλάτωνα και τη φιλοσοφία του, ενώ ταυτόχρονα εκθείαζε τον βίο και τη σκέψη του Αριστοτέλη.
Πράγματι, εκείνη την εποχή οι διάλογοι του Αθηναίου φιλοσόφου δεν ήταν γνωστοί στη Δύση, καθώς οι μεταφράσεις που υπήρχαν στη λατινική γλώσσα ήταν λίγες και κακοφτιαγμένες, επομένως ήταν σοβαρό το ενδεχόμενο η πραγματεία του Γεωργίου Τραπεζούντιου να οδηγήσει στον αποκλεισμό των έργων και της φιλοσοφίας του Πλάτωνος από τον δυτικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε το έργο «In calumniatorem Platonis» του Καρδιναλίου Βησσαρίωνος.
Με αυτό ο συγγραφέας ανασκεύασε συστηματικά όλες τις αιτιάσεις του Γεωργίου Τραπεζούντιου εναντίον του Πλάτωνος και τόνωσε το ενδιαφέρον της Δύσης για τον Αθηναίο φιλόσοφο, καθώς γνώριζε πως οι βάσεις της φιλοσοφικής σκέψης των πρώτων χριστιανών στοχαστών και των χριστιανικών δογμάτων προέρχονταν από την πλατωνική φιλοσοφία. Βασικό μέλημα του Βησσαρίωνος δεν ήταν να καταδικάσει τον Αριστοτέλη και να υπερασπιστεί τον Πλάτωνα, αλλά να επισημάνει τα σημεία συμφωνίας τους και αντίστοιχα να αναδείξει την υπεροχή του Πλάτωνος, ο οποίος προσέγγισε περισσότερο από τον Σταγειρίτη την αλήθεια που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός, αν και δεν την γνώρισε πλήρως, κάτι που αποδεικνύεται και από την ελληνική πατερική παράδοση. -
«Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!» Ζωζέφ Ακεψιμάς
Λειτουργικές, βιβλικές, θεολογικές και ιστορικές μελέτες σχετικά με τη Θεία Λατρεία,
την εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Θείας Λειτουργίας στην Καθολική ΕκκλησίαΟι στίχοι και η μουσική των ασμάτων, τα οποία χρησιμοποιούμε, εκφράζουν και φανερώνουν τι πιστεύουμε και με ποιο τρόπο πιστεύουμε (ποιες είναι οι αναπαραστάσεις που έχουμε για τον Θεό), και συνάμα, διαμορφώνουν την πίστη μας: Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!
Η εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Καθολικής Εκκλησίας αποκτούν το πλήρες νόημα τους μέσα στο πλαίσιο της Θείας Λατρείας. Έχουν, όπως όλα τα στοιχεία, τα οποία συμμετέχουν στη Θεία Λατρεία, συμβολικό χαρακτήρα και δεν είναι αυτοσκοπός: δεν ψέλνουμε, για να ψάλουμε, διότι μας αρέσει η μουσική ή για να κάνουμε ρεσιτάλ με την ευκαιρία μίας Λειτουργίας! Ψέλνουμε «για κάτι άλλο».
Η λειτουργική μεταρρύθμιση της Β’ Συνόδου του Βατικανού δεν άλλαξε μόνο τη γλώσσα από τα λατινικά στην καθομιλουμένη. Έφερε στο φως μία θεολογική αντίληψη της Θείας Λατρείας, πιο κοντά στην Παράδοση, με πολλά πρακτικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά είναι η κατανόηση του ρόλου της εκκλησιαστικής μουσικής και των ασμάτων, όχι μόνο σαν στολίδι για «ωραίες τελετές», αλλά ως «αναπόσπαστου μέρους της Θείας Λατρείας», το οποίο πρέπει συνεπώς να είναι «στενά συνδεδεμένο με τις λειτουργικές πράξεις».
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να βοηθήσει την «ενεργό συμμετοχή των πιστών» με την κατανόηση κάθε λειτουργικής πράξης της Θείας Λειτουργίας, δίνοντας το νόημα της, ρίχνοντας μια ματιά στην ιστορία της και διατυπώνοντας πρακτικές οδηγίες για τη σωστή εκτέλεση των κατάλληλων κάθε φορά ασμάτων. Παραθέτοντας επίσης μερικές σκέψεις σχετικά με τον ρόλο των συμβόλων, της μουσικής και των τελετουργιών στην ανθρώπινη ζωή.
Το βιβλίο απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με τη Θεία Λατρεία και την εκκλησιαστική μουσική (ιερείς, εμψυχωτές κτλ.), αλλά και σε όλους τους πιστούς.
Ο Ζωζέφ Ακεψιμάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Στα 18 του χρόνια έφυγε για σπουδές στη Γαλλία όπου διαμένει μόνιμα από τότε. Πτυχιούχος της Κλασσικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Παρίσι), προετοίμασε το διδακτορικό του με θέμα «Η έννοια του ενθουσιασμού στον Πλάτωνα». Σπούδασε επίσης Φιλοσοφία και Θεολογία της Λειτουργικής. Έκανε μουσικές σπουδές (ανώτερα θεωρητικά και διεύθυνση χορωδίας). Εδώ και 56 χρόνια ασχολείται αποκλειστικά με τη μουσική ως συνθέτης και ενορχηστρωτής. Έχει γράψει πάνω από 800 λειτουργικά άσματα τα οποία ψάλλονται στις εκκλησίες των γαλλόφωνων χωρών. Πολλά από τα άσματα του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά, γερμανικά, αγγλικά, νορβηγικά και ελληνικά. Έχει συνθέσει 500 παιδικά τραγούδια για τα σχολεία και για την κατήχηση. Στην Ελλάδα συνέθεσε περίπου 100 άσματα για την Καθολική Εκκλησία. Σχεδόν όλες οι συνθέσεις του έχουν ηχογραφηθεί σε δίσκους. Το 2021 συνέθεσε και διηύθυνε τα άσματα και τη μουσική για τη λειτουργία, την οποία τέλεσε ο πάπας Φραγκίσκος στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα.
-
«ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΗΧΗΣΗ», Ποντιφικό Συμβούλιο για την Προώθηση του Νέου Ευαγγελισμού
Η αγιοσύνη είναι η καθοριστική λέξη που μπορούμε να προφέρουμε παρουσιάζοντας ένα νέο Οδηγό για την κατήχηση. Η αγιοσύνη γίνεται προάγγελος ενός προγράμματος ζωής που καλούνται και οι κατηχητές να επιδιώξουν με σταθερότητα και πιστότητα. Κατ’ αυτή την δεσμευτική πορεία δεν είναι μόνοι. Η Εκκλησία, σε κάθε μέρος της γης, μπορεί να παρουσιάσει πρότυπα κατηχητών και κατηχητριών που έφθασαν στην αγιοσύνη ακόμη και στο μαρτύριο ζώντας κάθε μέρα τη διακονία τους. Η μαρτυρία τους είναι γόνιμη, και επιτρέπει ακόμη και στις μέρες μας να σκεπτόμαστε ότι ο καθένας από μας μπορεί να κατορθώσει αυτή την περιπέτεια ακόμη και μέσα στη σιωπηρή αφοσίωση, την κοπιαστική και ενίοτε αγνώμονα του να είναι κατηχητής.
(από την παρουσίαση)
-
«Κατηχήσεις του Πάπα Φραγκίσκου για την Οικογένεια»
Η σημερινή κατήχηση είναι σαν την πόρτα εισόδου σε μια σειρά στοχασμών πάνω στη ζωή της οικογένειας, την πραγματική ζωή της, με τους χρόνους της και τα γεγονότα της. Πάνω σ’ αυτή την πόρτα εισόδου είναι γραμμένες τρεις λέξεις, που έχω ήδη χρησιμοποιήσει μερικές φορές. Και αυτές οι λέξεις είναι: «επιτρέπεται;», «ευχαριστώ», «συγγνώμη». Πράγματι, αυτές οι λέξεις ανοίγουν τον δρόμο για να ζούμε καλά μέσα στην οικογένεια, για να ζούμε με ειρήνη. Είναι λόγια απλά, αλλά δεν είναι τόσο απλό να τα βάλεις σε πράξη! Περικλείουν μια μεγάλη δύναμη: τη δύναμη να διαφυλάττεις το σπίτι, ακόμη και μέσα σε χίλιες δυσκολίες και δοκιμασίες. Η έλλειψή τους όμως, σιγά-σιγά ανοίγει ρήγματα που μπορεί να το κάνουν ακόμη και να γκρεμίσει. (14)
-
«ΑΔΕΛΦΟΙ ΟΛΟΙ» Εγκύκλιος Επιστολή του Πάπα Φραγκίσκου
«Αδελφοί όλοι», έγραφε ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης απευθυνόμενος σε όλους τους αδελφούς και τις αδελφές για να τους προτείνει μια μορφή ζωής που να έχει τη γεύση του Ευαγγελίου. Μεταξύ των συμβουλών του θέλω να τονίσω μία, στην οποία καλεί σε μια αγάπη που ξεπερνά τα όρια της γεωγραφίας και του χώρου. Σε αυτήν, ο Άγιος Φραγκίσκος αποκαλεί μακάριο εκείνον που αγαπά τον άλλο «σαν να ήταν δίπλα του, ακόμη κι όταν είναι μακριά από αυτόν».
Με αυτά τα λίγα και απλά λόγια, εξήγησε το ουσιώδες μιας ευρείας αδελφοσύνης, η οποία καθιστά δυνατό να αναγνωρίσουμε, να εκτιμήσουμε και να αγαπήσουμε κάθε άνθρωπο πέρα από τη φυσική εγγύτητα, πέρα από τον γεωγραφικό τόπο στον οποίο αυτός γεννήθηκε ή όπου ζει.
-
«Καθολικά έντυπα στα ελληνικά (19ο-20ο αιώνα)». Ιωάννης Ασημάκης
Ο δυσανάλογα μεγάλος αριθμός καθολικών εντύπων στην Ελλάδα των 19ου-20ου αιώνων είναι δείκτης υγείας της Εκκλησίας μας. Ο τύπος, και στη δική μας περίπτωση, υπηρέτησε την επικοινωνία, κυρίως σε τοπικό επίπεδο, και τη θρησκευτική παιδεία σε ευρύτερο επίπεδο, στις διάσπαρτες κοινότητες των Ελλήνων καθολικών.
Πρόκειται για έντυπα ποικίλης τυπολογίας με κοινό χαρακτηριστικό την περιοδικότητα στην κυκλοφορία. Πρώτα απ’ όλα διακρίνονται σε εφημερίδες, περιοδικά και δελτία. Ακολούθως, τουλάχιστον για το δεύτερο μισό του 20ου αι., ανθούν οι μη τυπογραφικές εκδόσεις, δηλ. τα πολλά δακτυλογραφημένα ή πολυγραφημένα δελτία.
Ανάλογη με το σκοπό τους, ήταν και η χρήση τους: βραχεία και περιορισμένη αν πρόκειται για αμιγώς ενημερωτικό, μεγαλύτερης διάρκειας όταν το περιεχόμενο είναι επιμορφωτικό. Εξ αυτού, πολλά είναι δυσεύρετα διότι δεν διατηρήθηκαν, όχι σπάνια, ούτε καν από το φορέα έκδοσής τους. Για όλα ωστόσο, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την ιστορική τους αξία για το παρελθόν της καθολικής παρουσίας στον ελλαδικό χώρο, ιδιαίτερα εκεί που σήμερα έχει σχεδόν εκλείψει. Από το πιο αδιάφορο εμφανισιακά και ευκαιριακό περιοδικό έντυπο, μπορούν να προκύψουν πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα που δεν έχουν διασωθεί κάπου αλλού.
Η έκδοση καταγράφει 122 έντυπα ποικίλης κατηγορίας από όλο τον ελλαδικό χώρο. Το βιβλίο αφιερώνεται στον ακούραστο, επίμονο και υπομονετικό «διασώστη» και συλλέκτη όλου αυτού του υλικού, αναντικατάστατου για την ιστορία και την ταυτότητα της καθολική Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη βιβλιοθήκη των πατέρων Ιησουιτών στην Αθήνα.
———————
ΔΙΑΘΕΣΗ:
Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης
Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
-
Έλληνες Καθολικοί στις τέχνες, τις επιστήμες, το δημόσιο βίο (19ο-20ο αιώνα). Ιωάννης Ασημάκης
Σκοπός του παρόντος λεξικού είναι, κατά κάποιο τρόπο, να ολοκληρώσει την προσπάθεια που άρχισε το 2011 με τις δυο βιβλιογραφίες, θεολογίας και ιστορίας, και το λεξικό καθολικών κληρικών στην Ελλάδα. Όπως και σ’ εκείνη την τριλογία έτσι και τώρα, η πρωτοβουλία είναι καθαρά εγχειριδιακή, δηλ. να παρέχει τα ερευνητικά εργαλεία, τις πηγές για περαιτέρω συστηματική μελέτη του καθολικισμού στην Ελλάδα. Με την παρούσα μελέτη, η στόχευση είναι να καταδειχθεί η πολύμορφη παρουσία του καθολικού στοιχείου στις τέχνες, τα γράμματα και το δημόσιο βίο πλήρως ενταγμένου στην ελληνική κοινωνία και καθόλου διαφοροποιούμενου εξαιτίας του δόγματος.
Τα πρόσωπα που καταγράφονται εντάχθηκαν ως Έλληνες καθολικοί, όχι με βάση τη ζωντάνια της σχέσης τους με την Καθολική Εκκλησία αλλά με το ότι ανατράφηκαν μέσα στο περιβάλλον της Καθολικής Εκκλησίας ή κάποια στιγμή ασπάστηκαν το καθολικό δόγμα. Μια δεύτερη εύλογη επισήμανση είναι ότι ενώ πολλοί είναι αλλοδαπής καταγωγής ή προέλευσης, θεωρούνται Έλληνες, στο φρόνημα, στη συνείδηση, στη νοοτροπία και όχι σπάνια στην υπηκοότητα.
Και ενώ υπάρχουν αναφορές σε Έλληνες καθολικούς σε δημοσιεύσεις τοπικού, γεωγραφικά, χαρακτήρα, λείπει από την ελληνική βιβλιογραφία μια μονογραφία που να τους περιλαμβάνει σε πανελλαδικό επίπεδο.
Η έκδοση παρουσιάζει 137 πρόσωπα.
Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
-
ΚΩΔΙΚΑΣ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ της Καθολικής Εκκλησίας
Ο Κώδικας Κανονικού Δικαίου της Καθολικής Εκκλησίας, Εκδοθείς κατά την Αρχιερατεία του Ποντίφικα Ιωάννη Παύλου του Β’. Με κείμενα στα ελληνικά και στα λατινικά.
-
ΑΓΓΕΛΑ. Το Ιστορικό Διήγημα για τον Απαγχονισμό του Επισκόπου Σύρας Ιωάννη Κάργα. Γεώργιος Ξενόπουλος τ.Ι.
Το Ιστορικό Διήγημα του Γεωργίου Ξενόπουλου τ.Ι.
Για τον Απαγχονισμό του Επισκόπου της Σύρας Ιωάννη Α. Κάργα (1607-1617)
ΑΓΓΕΛΑ
Με σχόλια και σημειώσεις του Μάρκου Ν. Ρούσσου – Μηλιδώνη
…Το διήγημα αυτό άρχισε να εκδίδεται στο υπ’ αριθμόν 4317 τεύχος του Φεβρουαρίου 1939, και συνεχίστηκε ανελλιπώς ως τον αριθμό 4451 του Μαΐου 1941. Τότε, και ως τον Μάιο του 1946, η κυκλοφορία του περιοδικού διακόπηκε από τις Αρχές Κατοχής.
Οι τρεις τελευταίες συνέχειες δημοσιεύτηκαν στους αριθμούς 4559, 4566 και 4572 του επανεκδοθέντος «Αγγελιαφόρου», με αντίστοιχες χρονολογίες έκδοσης τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο 1946.
Τις συνέχειες της «Άγγελας», “best seller” των Συριανών για μία σχεδόν πενταετία, υπέγραφε ο Γ. Ξενόπουλος με το ψευδώνυμο «Ξέργιος», χρησιμοποιώντας το πρώτο κεφαλαίο γράμμα του επωνύμου του και τα 5 πεζά γράμματα του βαπτιστικού του ονόματος.
Η απήχηση της «Άγγελας» στα πέτρινα χρόνια της έκδοσής της, ήταν πολύ μεγάλη. Πολλοί, μάλιστα, ήταν εκείνοι που ζητούσαν την επανέκδοσή της σε ένα τόμο.
Φαίνεται ότι για οικονομικούς κυρίως λόγους, η επιθυμία τους δεν εκπληρώθηκε…
Από την εισαγωγή του βιβλίου
-
SOURCES CHRETIENNES, Ελληνική και λατινική συμβολή στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, Επιμέλεια Σταύρος Ζουμπουλάκης-Pierre Salembier
Υπάρχουν ορισμένα συνέδρια που η πρώτη και κύρια αξία τους βρίσκεται στο γεγονός ότι έγιναν. Ως τέτοιο λογαριάζω και το συνέδριο με το οποίο θελήσαμε να τιμήσουμε τη συλλογή Sources Chretiennes (Αθήνα, 23-25 Φεβρουαρίου 2018): Γάλλοι και Έλληνες, Καθολικοί και Ορθόδοξοι, συναντιούνται και συζητούν για τους Λατίνους και τους Έλληνες Πατέρες, χωρίς ομολογιακή διάθεση και προειλημμένες θεολογικές απόψεις, με επιστημοσύνη και βαθιά γνώση των κειμένων. Δεν πρόκειται για ένα τυπικά πατρολογικό συνέδριο, αλλά πολύ περισσότερο για ένα συνέδριο που θέλει να αναδείξει τη σημασία των συγγραφέων αυτών και των έργων τους στον κοινό ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Σταύρος Ζουμπουλάκης(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
-
ΕΝΤΥΠΑ ΕΝΘΥΜΙΑ – ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΛΑΪΚΗΣ ΕΥΛΑΒΕΙΑΣ, επιμέλεια Ιωάννης Ασημάκης
Τα εικονάκια είναι ένα ενθύμιο, ένα αναμνηστικό ενός θρησκευτικού γεγονότος. Ανήκουν τόσο στην λαϊκή όσο και στην υψηλή τέχνη. Ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους, ανήκουν τόσο στη ζωγραφική ως τέχνη όσο στη φωτογραφία και στην έντυπη τέχνη.
Το εικονάκι υπήρξε μέσο σύνδεσης για την ευλάβεια σε κάποιον άγιο, στην Παναγία, σε κάποιο μυστήριο της πίστης. Το εικονάκι απηχεί την θρησκευτική εμπειρία ενός αγίου που γίνεται εικόνα, δηλ. η ποιότητα της πίστης του αποτυπώνεται σε μια εικόνα.
Το εικονάκι είναι ένα σημείο υπόμνησης, δηλ. έχει τον δικό του τρόπο ανάγνωσης. Παρατηρώντας την εικόνα που απεικονίζεται στο εικονάκι έχουμε στοιχεία για τον πολιτισμό της λαϊκής ευλάβειας.
Τα εικονάκια υπήρξαν και μπορούν ακόμα να υποστηρίξουν την πίστη και να είναι μέσο εκκίνησης για προσευχή και για μια προσωπική σχέση με το Θεό. Ας μην ξεχνάμε ότι τα εικονάκια είχαν ως σκοπό να διατηρήσουν τον πιστό μέσα στην πίστη. Το εικονάκι ερμήνευσε την ιστορική εξέλιξη της Εκκλησίας και ως τέτοιο αποτελεί ένα ανεκτίμητο τεκμήριο.
Ως τεκμήρια λαϊκής ευλάβειας, φωτίζουν ενδιαφέρουσες πτυχές της ιστορίας της Καθολικής Εκκλησίας στη χώρα μας. Εκτίθεται, λοιπόν, μια επιλογή από εικονάκια, διπλής όψης, που κυκλοφόρησαν στην Καθολική Εκκλησία της Ελλάδας, προσπαθώντας να υπάρχουν δείγματα από τα περισσότερα μέρη της χώρας. Τα τεκμήρια έχουν διαχωριστεί με βάση το περιεχόμενο και τη χρήση έκδοσής τους. Στη συλλογή, η οποία αποτελείται από 420 τεκμήρια, συμπεριλήφθηκαν και μερικά παλαιά δίπτυχα ή τρίπτυχα ευλαβείας ή ικεσίας με τη μορφή κάποιου αγίου.
Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
-
ΕΠΙΜΟΝΑ ΥΠΟΜΟΝΕΤΙΚΟΙ. ΚΕΙΜΕΝΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Ιωάννης Ασημάκης
Στην πρώτη εγκύκλιο του Πάπα Φραγκίσκου Α΄, Lumen fidei, το 2013, εγκύκλιος η οποία σε μεγάλο βαθμό ήταν ετοιμασμένη από τον προκάτοχό του Βενέδικτο ΙΣτ΄, διαβάζουμε ότι «η χριστιανική θεολογία γεννιέται από την επιθυμία να γνωρίσουμε καλύτερα αυτό που αγαπάμε» (αρ. 36).
Η χριστιανική θεολογία είναι αδύνατη χωρίς την πίστη στο Χριστό, την θέληση βαθύτερης κατανόησης του μυστηρίου του Θεού που ως πρόσωπο μας αποκαλύπτεται και μας μιλά. Μαζί με την ταπεινότητα, η θεολογική ενασχόληση, ως διακονία πίστης, αποζητά και την αρετή της υπομονής. Κάτω από το φως της πίστης, η υπομονή θα χρειαστεί να είναι επίμονη.
Η Εκκλησία, ακούγοντας τον Λόγο μέσα στην πίστη, μέσω του Αγίου Πνεύματος, κατά κάποιο τρόπο, συλλαμβάνει και γεννά εκ νέου το Χριστό για τους ανθρώπους, μέσα από τη διδασκαλία της, μέσα από τα ιερά Μυστήριά της, μέσα από τη ζωή της. Οι αλήθειες της πίστης αφομοιώθηκαν από την Εκκλησία, η οποία με τη σειρά της τις διδάσκει, χάρη στην επίμονη υπομονή, στην προσκαρτερία, στη διαθεσιμότητα να ακουστεί ο Θεός που μιλά στο λαό Του.
Ο κύριος λόγος του εγχειρήματος είναι διότι πρόκειται για δημοσιεύματα σε ειδικευμένα περιοδικά που έχουν αναστείλει την κυκλοφορία τους και ήδη ήταν δύσκολα προσβάσιμα αλλά και για τον θεολογικό πυρήνα αυτοτελών ολιγοσέλιδων τευχιδιών που και αυτά έχουν εξαντληθεί. Η συστηματική και μεθοδική νόηση της πίστης, ως διακονία θεολογική, συνέχει το τόλμημα των μελετών που συνθέτουν αυτό το βιβλίο.
Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΤΥΠΟΥ
-
«ΑΔΕΛΦΟΙ ΟΛΟΙ» Εγκύκλιος Επιστολή του Πάπα Φραγκίσκου
«Αδελφοί όλοι», έγραφε ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης απευθυνόμενος σε όλους τους αδελφούς και τις αδελφές για να τους προτείνει μια μορφή ζωής που να έχει τη γεύση του Ευαγγελίου. Μεταξύ των συμβουλών του θέλω να τονίσω μία, στην οποία καλεί σε μια αγάπη που ξεπερνά τα όρια της γεωγραφίας και του χώρου. Σε αυτήν, ο Άγιος Φραγκίσκος αποκαλεί μακάριο εκείνον που αγαπά τον άλλο «σαν να ήταν δίπλα του, ακόμη κι όταν είναι μακριά από αυτόν».
Με αυτά τα λίγα και απλά λόγια, εξήγησε το ουσιώδες μιας ευρείας αδελφοσύνης, η οποία καθιστά δυνατό να αναγνωρίσουμε, να εκτιμήσουμε και να αγαπήσουμε κάθε άνθρωπο πέρα από τη φυσική εγγύτητα, πέρα από τον γεωγραφικό τόπο στον οποίο αυτός γεννήθηκε ή όπου ζει.
-
ΩΣΑΝΝΑ. Θρησκευτικά και Λειτουργικά άσματα, Ζωζέφ Ακεψιμάς
«Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις»
Το λειτουργικό (τελετουργικό) άσμα και, γενικότερα, το θρησκευτικό άσμα εκφράζει και συνάμα διαμορφώνει την πίστη του χριστιανού.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ θρησκευτικού και λειτουργικού άσματος;
Ψέλνουμε τα λειτουργικά άσματα κατά τη Θεία Λειτουργία και κατά τα διάφορα. Μυστήρια (Βάφτισμα, Γάμος κτλ.). Η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού υπογράμμισε ότι «μουσική και άσμα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της επίσημης Θείας Λατρείας» (Διάταξη Για τη Θεία Λατρεία § 112), και απέδωσε μάλιστα στη μουσική και ιδιαίτερα στο λειτουργικό άσμα τον χαρακτήρα ενός «υπηρεσιακού λειτουργήματος» (munus ministeriale), δηλαδή ένα μυστηριακό χαρακτήρα. Το λειτουργικό άσμα πρέπει να είναι «στενά δεμένο με τη λειτουργική πράξη», και επομένως παίζει ένα μυσταγωγικό ρόλο, δηλαδή μας «μυεί», μας εισάγει στο μυστήριο κάθε λειτουργικής πράξης (Άσμα Εισόδου, Προσκομιδής, Κοινωνίας, Βάφτισμα κτλ.). Μερικά άσματα, αυτά καθαυτά, αποτελούν μια αυτόνομη τελετουργική πράξη, όπως το Κύριε ελέησον, το Δόξα εν Υψίστοις, το Αγιος κτλ.).
Το λειτουργικό άσμα γράφεται για να ψαλεί από πολλούς και, κατά συνέπεια, πρέπει να είναι κατανοητό και μάλιστα ευνόητο. Πολλές φορές, σε άλλο είδος ασμάτων ή ποίησης, ο στιχουργός μπορεί να εκφραστεί με τον τρόπο που του αρμόζει καλύτερα, χωρίς να τον απασχολεί ιδιαίτερα αν τα λόγια του είναι δυσνόητα. Αυτό δεν μπορεί να ισχύει για ένα άσμα που αποβλέπει να ψαλεί από πολλούς.
Το θρησκευτικό άσμα έχει γενικό χαρακτήρα: δεν είναι «στενά δεμένο» με μια λειτουργική πράξη (π.χ. μια πρωινή προσευχή, άσματα για διάφορες ευλάβειες – Παναγίας, Αγίων κτλ.), και δεν συνιστάται για τη λειτουργική χρήση. Μπορεί (συχνά) να έχει συναισθηματικό χαρακτήρα και να εκφράζεται σε «δυϊκή» μορφή (Εγώ-Εσύ Χριστέ), ενώ ο πληθυντικός ταιριάζει περισσότερο στο λειτουργικό άσμα και στην έκφραση της Σύναξης κατά τις λειτουργικές πράξεις (Σε Υμνούμε, σε δοξολογούμε…).
-
Ο δρόμος του Σταυρού του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, Romano Guardini
Λίγα λόγια για το βιβλίο από τον πρόλογο
Σε όποιον τον τελεί, ο Δρόμος του Σταυρού αποκαλύπτει πάντοτε νέους θησαυρούς. Πότε είναι η μια στάση που συγκινεί, πότε η άλλη. Για πολύ καιρό ίσως ένας πίνακας δεν θα λέει τίποτα, που όμως θα εμπνεύσει ξαφνικά, ύστερα από δεν ξέρω ποια θρησκευτική εμπειρία. Σκηνές φωτίζουν με τη μυστηριώδη φωτεινότητά τους χρόνια ολόκληρα … Όταν, κατά τον Δρόμο του Σταυρού εμπιστευόμαστε στον Ιησού τις δοκιμασίες του, τις ανησυχίες του, τις αμφιβολίες του, κερδίζουμε συχνά απρόσμενο φως, και ανέλπιστη παρηγοριά.
Αλλά αυτή η ευλάβεια προσφέρει, πριν απ’ όλα, ένα διπλό μάθημα.
Διδασκόμαστε πώς να συμπάσχουμε στα πάθη του Χριστού: βαδίζοντας μαζί Του, φέροντας τον σταυρό δίπλα Του, ανακαλύπτουμε την απέραντη αγάπη του Λυτρωτή, ενώ ταυτόχρονα ανακαλύπτουμε το μεγάλο μέγεθος των λαθών μας. Εκεί μαθαίνουμε τη μετάνοια, περιμένοντας, ποιος ξέρει; ίσως μια ολοκληρωτική επανόρθωση.
Μας διδάσκει επίσης πώς να νικάμε τον πόνο … Βλέποντας τον Ιησού μπροστά στα χειρότερα βάσανα, και του σώματος και της ψυχής, βλέποντάς τον να θριαμβεύει χάρη στην αγάπη του Πατέρα και των ψυχών μας, μαθαίνουμε να κάνουμε το ίδιο …
-
-
ΘΕΕ, ΠΟΥ ΕΙΣΑΙ; Enzo Bianchi
Πού ήταν, πού είναι ο άνθρωπος;
Πού ήταν, πού είναι η ανθρωπιά του;
Αυτό είναι το αληθινό ερώτημα, που οι χριστιανοί θα έπρεπε να θέσουν.
Και μάλιστα, να θέσουν το ίδιο ερώτημα που απηύθυνε ο Θεός στον άνθρωπο μετά την πτώση:
«Άνθρωπε, πού είσαι;»
-
ΣΥΝΟΨΗ, Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας
«Η Σύνοψη, την οποία τώρα παρουσιάζω στην παγκόσμια Εκκλησία, είναι πιστή και βέβαιη περίληψη της Κατήχησης της Καθολικής Εκκλησίας. Αυτή εμπεριέχει, με τρόπο συνοπτικό, όλα τα ουσιαστικά και θεμελιώδη στοιχεία της πίστης της Εκκλησίας, έτσι ώστε να αποτελεί, όπως επιθυμούσε ο Προκάτοχος μου, ένα είδος οδηγού, ο οποίος επιτρέπει στα πρόσωπα που πιστεύουν ή δεν πιστεύουν, να συλλέξουν με μια συνολική ματιά, το πανόραμα της καθολικής πίστης».
Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’