«Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ ΩΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ» Μια προσέγγιση στο έργο In Calumniatorem Platonis libri quattuor
Παρουσίαση:
Το 1469 εκδόθηκε στη Ρώμη ένα ογκώδες φιλοσοφικό και απολογητικό έργο με τίτλο «Adversus calumniatorem Platonis», ευρύτερα γνωστό ως «In calumniatorem Platonis». Συγγραφέας του ήταν ο Μητροπολίτης Νικαίας Βησσαρίων (Τραπεζούντα του Πόντου, 2 Ιανουαρίου 1408 – Ραβέννα της Ιταλίας, 18 Νοεμβρίου 1472), μετέπειτα Καρδινάλιος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας, λόγιος Έλληνας και ευρυμαθής κληρικός, ο οποίος πρωταγωνίστησε στα πολιτισμικά – πνευματικά πράγματα της Δύσης του 15ου αιώνα και αγωνίστηκε σθεναρά για την επανένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Αφορμή για τη συγγραφή του έργου αυτού ήταν η πραγματεία «Comparatio philosophorum Aristotelis et Platonis» του Έλληνα λόγιου Γεωργίου Τραπεζούντιου, μία μελέτη που εκφραζόταν με πολύ υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς για τον Πλάτωνα και τη φιλοσοφία του, ενώ ταυτόχρονα εκθείαζε τον βίο και τη σκέψη του Αριστοτέλη.
Πράγματι, εκείνη την εποχή οι διάλογοι του Αθηναίου φιλοσόφου δεν ήταν γνωστοί στη Δύση, καθώς οι μεταφράσεις που υπήρχαν στη λατινική γλώσσα ήταν λίγες και κακοφτιαγμένες, επομένως ήταν σοβαρό το ενδεχόμενο η πραγματεία του Γεωργίου Τραπεζούντιου να οδηγήσει στον αποκλεισμό των έργων και της φιλοσοφίας του Πλάτωνος από τον δυτικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε το έργο «In calumniatorem Platonis» του Καρδιναλίου Βησσαρίωνος.
Με αυτό ο συγγραφέας ανασκεύασε συστηματικά όλες τις αιτιάσεις του Γεωργίου Τραπεζούντιου εναντίον του Πλάτωνος και τόνωσε το ενδιαφέρον της Δύσης για τον Αθηναίο φιλόσοφο, καθώς γνώριζε πως οι βάσεις της φιλοσοφικής σκέψης των πρώτων χριστιανών στοχαστών και των χριστιανικών δογμάτων προέρχονταν από την πλατωνική φιλοσοφία. Βασικό μέλημα του Βησσαρίωνος δεν ήταν να καταδικάσει τον Αριστοτέλη και να υπερασπιστεί τον Πλάτωνα, αλλά να επισημάνει τα σημεία συμφωνίας τους και αντίστοιχα να αναδείξει την υπεροχή του Πλάτωνος, ο οποίος προσέγγισε περισσότερο από τον Σταγειρίτη την αλήθεια που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός, αν και δεν την γνώρισε πλήρως, κάτι που αποδεικνύεται και από την ελληνική πατερική παράδοση.
Περιεχόμενα:
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Η γένεση της χριστιανικής φιλοσοφίας και τα χαρακτηριστικά της πατερικής φιλοσοφίας
ΙΙ. H υπεράσπιση της πλατωνικής φιλοσοφίας από τον Νικαίας Βησσαρίωνα
ΙΙΙ. Επισκόπηση ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας για τον Νικαίας Βησσαρίωνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
BESSARIO LATINORUM GRAECISSIMUS ET GRAECORUM LATINISSIMUS
1.1 Βιογραφία του Νικαίας Βησσαρίωνος
1.2 Εργογραφία του Νικαίας Βησσαρίωνος
1.3 Η διάδοση του ελληνικού φιλοσοφικού πολιτισμού στη Δύση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
PLATO CHRISTIANUS ET PIISSIMUS
2.1 Η πραγματεία «In calumniatorem Platonis»
2.2 Η αξιοποίηση της πατερικής παράδοσης
2.3 Η χριστιανική δογματική αντίληψη του Νικαίας Βησσαρίωνος
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
TABLE DES MATIERES
CONTENTS
INDICE DEI CONTENUTI
Ο συγγραφέας:
Ο Αρχιμανδρίτης Βησσαρίων Κουότσης είναι κληρικός της Ελληνικής Καθολικής Εξαρχίας και εφημέριος του Καθεδρικού Ι. Ναού της Αγίας Τριάδος Αθηνών. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας και του Τμήματος Θεολογίας του Ποντιφικού Γρηγοριανού Πανεπιστημίου της Ρώμης. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ιστορία Δογμάτων από το Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη Δογματική και Συμβολική Θεολογία από το Τμήμα Θεολογίας της Σχολής ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, και επίσης κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ιστορία της Φιλοσοφίας και των Ιδεών από το Τμήμα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι εκπαιδευτικός στη Λεόντειο Σχολή Ν. Σμύρνης. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ), της Ιταλικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (SFI) και της Ένωσης Καθηγητών και Διανοούμενων για την Προαγωγή της Φιλοσοφίας στην Εκπαίδευσης (Ε.Κ.Δ.Ε.Φ.).
Έργα του ιδίου:
Ο Ένας και Τριαδικός Θεός: η συμβολή του Τερτυλλιανού στη θεολογική διατύπωση του τριαδικού δόγματος, Εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2020.
La Triadologia nella Tradizione Orientale e in Bessarione di Nicea, Εκδόσεις Γραφείου Καλού Τύπου, Αθήνα 2020.
Η Μεταρρύθμιση ως ιστορική και εκκλησιολογική πρόκληση: μια προσέγγιση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας κατά την Ομολογίαν Πίστεως του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Δοσιθέου,
Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2022.
Για άρθρα και μελέτες του συγγραφέα: www.anixtiorizontes.gr/author/kouotsis
| ISBN: | 978-618-84916-8-7 |
|---|---|
| ΕΚΔΟΤΗΣ: | ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΚΑΛΟΥ ΤΥΠΟΥ |
| ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: | 2023 |
| ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: | Αρχιμ. Βησσαρίων Κουότσης |
Σχετικά βιβλία
-
«Κατηχήσεις του Πάπα Φραγκίσκου για την Οικογένεια»
Η σημερινή κατήχηση είναι σαν την πόρτα εισόδου σε μια σειρά στοχασμών πάνω στη ζωή της οικογένειας, την πραγματική ζωή της, με τους χρόνους της και τα γεγονότα της. Πάνω σ’ αυτή την πόρτα εισόδου είναι γραμμένες τρεις λέξεις, που έχω ήδη χρησιμοποιήσει μερικές φορές. Και αυτές οι λέξεις είναι: «επιτρέπεται;», «ευχαριστώ», «συγγνώμη». Πράγματι, αυτές οι λέξεις ανοίγουν τον δρόμο για να ζούμε καλά μέσα στην οικογένεια, για να ζούμε με ειρήνη. Είναι λόγια απλά, αλλά δεν είναι τόσο απλό να τα βάλεις σε πράξη! Περικλείουν μια μεγάλη δύναμη: τη δύναμη να διαφυλάττεις το σπίτι, ακόμη και μέσα σε χίλιες δυσκολίες και δοκιμασίες. Η έλλειψή τους όμως, σιγά-σιγά ανοίγει ρήγματα που μπορεί να το κάνουν ακόμη και να γκρεμίσει. (14)
-
«Μίλα μου. Ποιητικές προσευχές» επιμ. Ιωάννης Ασημάκης
Εκλογές πνευματικών κειμένων που με την κομψότητα του λεξιλογίου και το βάθος μιας θρησκευτικής συνομιλίας θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ποιητικές προσευχές.
Προέρχονται από ανθρώπους που δεν απέχουν πολύ από τη σύγχρονη εποχή και με την εξωτερίκευση αυτών των λόγων, μας τρέφουν για στοχασμό, για προσευχή, εν τέλει για μίμηση προσωπικής συζήτησης πίστεως.
Πρόσωπα διαφορετικής προέλευσης αλλά με κοινή την αυθεντικότητα στην εμπειρία πίστης και στην ωραιότητα της γλώσσας αποτύπωσής της.
-
ΒΙΒΛΙΚΗ ΔΙΔΑΧΗ 1. Antonio Girlanda
ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ti είναι ή Βίβλος;
“Ολοι γνωρίζομε, ή νομίζομε ότι γνωρίζομε, τί είναι ή Βίβλος. Έξαλλου, είναι τό πιο διαδεδομένο βιβλίο μεταξύ των ανθρώπων, ιδιαίτερα στους καιρούς μας. Αλλά τή διάδοση αυτή πολύ σπάνια συνοδεύει και ή αντίστοιχη κατανόηση. Θά μπορούσαμε νά συγκρίνομε τό πιό πάνω αρχικό ερώτημα μέ εκείνο πού ό Ιησούς απηύθυνε προς τούς μαθητές του: «Ποιος λέγουν οί άνθρωποι ότι είμαι; (Μάρκ. 8,27). Οί απόστολοι ανέφεραν στόν Ιησού μερικές γνώμες πού κυκλοφορούσαν ώς πρός τό πρόσωπο του. Γιά μερικούς, ήταν ό Ιωάννης ό Βαπτιστής πού ξαναζούσε, γιά άλλους, ό Ηλίας, ό προφήτης πού εξαφανίσθηκε στό πύρινο όχημα, άλλοι τόν θεωρούσαν ώς ένα άπό τούς προφήτες.
Δέν ήταν εύκολο νά αναγνωρίσουν στόν Ιησού τόν Μεσσία τής υποσχέσεως, τόν αποσταλμένο του Θεού γιά τή σωτηρία του ανθρώπου, τόν ίδιο τόν Υιό του Θεού. Μονάχα οι πνευματικά δεμένοι μαζί του είχαν αρχίσει νά τό μαντεύουν, καί τελικά τόν αναγνώρισαν μετά άπό τήν τραγωδία του σταυρού καί τήν αναπάντεχη ανάσταση.
