«Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!» Ζωζέφ Ακεψιμάς
Λειτουργικές, βιβλικές, θεολογικές και ιστορικές μελέτες σχετικά με τη Θεία Λατρεία,
την εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Θείας Λειτουργίας στην Καθολική Εκκλησία
Οι στίχοι και η μουσική των ασμάτων, τα οποία χρησιμοποιούμε, εκφράζουν και φανερώνουν τι πιστεύουμε και με ποιο τρόπο πιστεύουμε (ποιες είναι οι αναπαραστάσεις που έχουμε για τον Θεό), και συνάμα, διαμορφώνουν την πίστη μας: Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!
Η εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Καθολικής Εκκλησίας αποκτούν το πλήρες νόημα τους μέσα στο πλαίσιο της Θείας Λατρείας. Έχουν, όπως όλα τα στοιχεία, τα οποία συμμετέχουν στη Θεία Λατρεία, συμβολικό χαρακτήρα και δεν είναι αυτοσκοπός: δεν ψέλνουμε, για να ψάλουμε, διότι μας αρέσει η μουσική ή για να κάνουμε ρεσιτάλ με την ευκαιρία μίας Λειτουργίας! Ψέλνουμε «για κάτι άλλο».
Η λειτουργική μεταρρύθμιση της Β’ Συνόδου του Βατικανού δεν άλλαξε μόνο τη γλώσσα από τα λατινικά στην καθομιλουμένη. Έφερε στο φως μία θεολογική αντίληψη της Θείας Λατρείας, πιο κοντά στην Παράδοση, με πολλά πρακτικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά είναι η κατανόηση του ρόλου της εκκλησιαστικής μουσικής και των ασμάτων, όχι μόνο σαν στολίδι για «ωραίες τελετές», αλλά ως «αναπόσπαστου μέρους της Θείας Λατρείας», το οποίο πρέπει συνεπώς να είναι «στενά συνδεδεμένο με τις λειτουργικές πράξεις».
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να βοηθήσει την «ενεργό συμμετοχή των πιστών» με την κατανόηση κάθε λειτουργικής πράξης της Θείας Λειτουργίας, δίνοντας το νόημα της, ρίχνοντας μια ματιά στην ιστορία της και διατυπώνοντας πρακτικές οδηγίες για τη σωστή εκτέλεση των κατάλληλων κάθε φορά ασμάτων. Παραθέτοντας επίσης μερικές σκέψεις σχετικά με τον ρόλο των συμβόλων, της μουσικής και των τελετουργιών στην ανθρώπινη ζωή.
Το βιβλίο απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με τη Θεία Λατρεία και την εκκλησιαστική μουσική (ιερείς, εμψυχωτές κτλ.), αλλά και σε όλους τους πιστούς.
Ο Ζωζέφ Ακεψιμάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Στα 18 του χρόνια έφυγε για σπουδές στη Γαλλία όπου διαμένει μόνιμα από τότε. Πτυχιούχος της Κλασσικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Παρίσι), προετοίμασε το διδακτορικό του με θέμα «Η έννοια του ενθουσιασμού στον Πλάτωνα». Σπούδασε επίσης Φιλοσοφία και Θεολογία της Λειτουργικής. Έκανε μουσικές σπουδές (ανώτερα θεωρητικά και διεύθυνση χορωδίας). Εδώ και 56 χρόνια ασχολείται αποκλειστικά με τη μουσική ως συνθέτης και ενορχηστρωτής. Έχει γράψει πάνω από 800 λειτουργικά άσματα τα οποία ψάλλονται στις εκκλησίες των γαλλόφωνων χωρών. Πολλά από τα άσματα του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά, γερμανικά, αγγλικά, νορβηγικά και ελληνικά. Έχει συνθέσει 500 παιδικά τραγούδια για τα σχολεία και για την κατήχηση. Στην Ελλάδα συνέθεσε περίπου 100 άσματα για την Καθολική Εκκλησία. Σχεδόν όλες οι συνθέσεις του έχουν ηχογραφηθεί σε δίσκους. Το 2021 συνέθεσε και διηύθυνε τα άσματα και τη μουσική για τη λειτουργία, την οποία τέλεσε ο πάπας Φραγκίσκος στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα.
| ISBN: | 978-618-84916-7-0 |
|---|---|
| ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ | 21×14 |
| ΕΚΔΟΤΗΣ: | ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΚΑΛΟΥ ΤΥΠΟΥ |
| ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: | 2023 |
| ΣΕΛΙΔΕΣ: | 165 |
| ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: | Ζωζέφ Ακεψιμάς |
Σχετικά βιβλία
-
ΩΣΑΝΝΑ. Θρησκευτικά και Λειτουργικά άσματα, Ζωζέφ Ακεψιμάς
«Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις»
Το λειτουργικό (τελετουργικό) άσμα και, γενικότερα, το θρησκευτικό άσμα εκφράζει και συνάμα διαμορφώνει την πίστη του χριστιανού.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ θρησκευτικού και λειτουργικού άσματος;
Ψέλνουμε τα λειτουργικά άσματα κατά τη Θεία Λειτουργία και κατά τα διάφορα. Μυστήρια (Βάφτισμα, Γάμος κτλ.). Η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού υπογράμμισε ότι «μουσική και άσμα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της επίσημης Θείας Λατρείας» (Διάταξη Για τη Θεία Λατρεία § 112), και απέδωσε μάλιστα στη μουσική και ιδιαίτερα στο λειτουργικό άσμα τον χαρακτήρα ενός «υπηρεσιακού λειτουργήματος» (munus ministeriale), δηλαδή ένα μυστηριακό χαρακτήρα. Το λειτουργικό άσμα πρέπει να είναι «στενά δεμένο με τη λειτουργική πράξη», και επομένως παίζει ένα μυσταγωγικό ρόλο, δηλαδή μας «μυεί», μας εισάγει στο μυστήριο κάθε λειτουργικής πράξης (Άσμα Εισόδου, Προσκομιδής, Κοινωνίας, Βάφτισμα κτλ.). Μερικά άσματα, αυτά καθαυτά, αποτελούν μια αυτόνομη τελετουργική πράξη, όπως το Κύριε ελέησον, το Δόξα εν Υψίστοις, το Αγιος κτλ.).
Το λειτουργικό άσμα γράφεται για να ψαλεί από πολλούς και, κατά συνέπεια, πρέπει να είναι κατανοητό και μάλιστα ευνόητο. Πολλές φορές, σε άλλο είδος ασμάτων ή ποίησης, ο στιχουργός μπορεί να εκφραστεί με τον τρόπο που του αρμόζει καλύτερα, χωρίς να τον απασχολεί ιδιαίτερα αν τα λόγια του είναι δυσνόητα. Αυτό δεν μπορεί να ισχύει για ένα άσμα που αποβλέπει να ψαλεί από πολλούς.
Το θρησκευτικό άσμα έχει γενικό χαρακτήρα: δεν είναι «στενά δεμένο» με μια λειτουργική πράξη (π.χ. μια πρωινή προσευχή, άσματα για διάφορες ευλάβειες – Παναγίας, Αγίων κτλ.), και δεν συνιστάται για τη λειτουργική χρήση. Μπορεί (συχνά) να έχει συναισθηματικό χαρακτήρα και να εκφράζεται σε «δυϊκή» μορφή (Εγώ-Εσύ Χριστέ), ενώ ο πληθυντικός ταιριάζει περισσότερο στο λειτουργικό άσμα και στην έκφραση της Σύναξης κατά τις λειτουργικές πράξεις (Σε Υμνούμε, σε δοξολογούμε…).
-
Η «ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ» ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ, π. Μάρκου Φώσκολου
Αν και δεν είναι δόκιμο να κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας την παρουσίαση ενός βιβλίου του, είναι όμως χρήσιμο αν προσπαθήσει να εξηγήσει στους μελλοντικούς αναγνώστες τους λόγους και τα κίνητρα που τον ώθησαν σ’ αυτή τη συγγραφή. Εξάλλου, όταν γίνεται μια ζωντανή παρουσίαση ενός βιβλίου, εκτός των άλλων είναι παρών και λαβαίνει τον λόγο και ο ίδιος ο συγγραφέας για να δώσει κάποιες χρήσιμες διευκρινήσεις.
-
ΙΩΒ Ή Ο ΘΕΟΣ ΣΤΟ ΕΔΩΛΙΟ, π. Σωτήρης Μαυροφίδης
Δύο τόμοι μεγάλου μεγέθους, καρπός κοπιώδους εργασίας 36 ετών, που προσεγγίζει το δημοφιλέστερο των βιβλίων της Βίβλου με δύο τρόπους. Από τη μια πλευρά, με μια νέα μετάφραση από τα εβραϊκά στα ελληνικά που συναντάμε στο Β΄ Τόμο και από την άλλη, με μια εξαντλητική προσέγγιση του παράδοξου, πολυεπίπεδου διαλόγου του Ιώβ με το Θεό. Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος του έργου αρκεί να αναφέρουμε ότι μόνο η βιβλιογραφία καλύπτει 65 σελίδες από τις συνολικά 842 του πρώτου τόμου και περίπου 550 καταχωρήσεις.
-
Η λειτουργική της Εκκλησίας της Ρώμης, J.A.Jungmann s.J.
Από την εισαγωγή
Χωρίς να υπερβάλλουμε πολύ, μπορούμε να πούμε ότι ο Joseph Andreas Jungmann s.J. (1889-1975) υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους καθολικούς μελετητές της Λειτουργικής κατά τον 20° αιώνα. Πέρα από το συγγραφικό έργο και την πλούσια βιβλιογραφία του, το κορυφαίο του έργο «Missarum sollemnia, Eine genetische Erklaerung der roemischen Messes» («Η γενετική εξήγηση της ρωμαϊκής θείας Λειτουργίας»), το οποίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στη Βιέννη (Αυστρία), το έτος 1949, τον κατέστησε αυθεντία στον κύκλο εκείνων που ασχολούνται με ιστορικό-θεολογικά θέματα και ιδιαίτερα στον τομέα της ιστορικής εξέλιξης της χριστιανικής θείας λατρείας γενικά ή όπως συνήθως αποκαλείται: η Λειτουργική.
Το βιβλίο τούτο, που σήμερα παρουσιάζουμε σε ελληνική μετάφραση, γράφτηκε κατά παραγγελία, όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας, στη δεκαετία του ’50, σε μια εποχή κατά την οποία η ανάγκη για την ανακαίνιση της θείας λατρείας όχι μόνο είχε γίνει αισθητή, αλλά και οι πολλαπλές προσπάθειες και πρωτοβουλίες που είχαν αναπτυχθεί κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, είχαν ήδη προλειάνει το έδαφος για μια ανακαίνιση.
