ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ, ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ. Τερτυλλιανός
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
(DE TESTIMONIO ΑΝΙΜΑΕ)
Στο Apologeticum ο Τερτυλλιανός κατέκρινε τις στρεβλές ιδέες των «εθνικών» για τους θεούς και τοποθετείται -μαζί με όλους τους χριστιανούς- στο θέμα αυτό, λέγοντας ότι αυτό που σέβονται οι χριστιανοί είναι ο ένας αληθινός θεός, που δημιούργησε το σύμπαν δια του δημιουργικού του λόγου εκ του μηδενός, για να λαμπρυνθεί η μεγαλειότητα του. Γι’ αυτό ακριβώς οι Έλληνες ονόμασαν τούτο κόσμον (κεφ. 17).
Αντίθετα οι θεοί των «εθνικών» ήσαν κοινοί θνητοί άνθρωποι. Ο Θεός των χριστιανών είναι Θεός αληθινός, ζων αιώνια. Οι δε αλήθειες του χριστιανισμού είναι κατατεθειμένες στην Αγία Γραφή, από την οποίαν σοφιστές και αρχαίοι φιλόσοφοι άντλησαν πολλές από αυτές (κεφ. 46-47).
Στο κεφ. 17 του «Απολογητικού» ο Τερτυλλιανός λέγει ότι η ψυχή κάθε ανθρώπου μαρτυρεί ότι υπάρχει αυτός ο μοναδικός θεός. Παρ’ όλον ότι η ψυχή κρατείται στο δεσμωτήριο του σώματος, ονομάζει τον Θεό δια του ονόματος του, όταν ανακράζει Deus magnus (:μεγάλος ο Θεός)· Deus bonus (:καλός ο Θεός)· Deus videi (:ο Θεός βλέπει)· Deo commendo (:στον θεό εγκαταλείπομαι) κ.ά.
Η ψυχή που μαρτυρεί όλα τα ανωτέρω είναι φύσει χριστιανή ψυχή. Όταν δε η ψυχή λέγει αυτά δεν στρέφεται προς το Καπιτώλιο, αλλά προς τον Ουρανό: εκεί είναι η έδρα του θεού, προς τα εκεί στρέφεται. Έτσι, με τη διαλεκτική αυτή ο Τερτυλλιανός θέλει να αποδείξει ότι η ψυχή είναι φύσει χριστιανή: Oh testimonium animae naturaliter christianae! (κεφ. 17).
Αυτή τη φράση του «Απολογητικού» ο Τερτυλλιανός αναπτύσσει σε άλλο μικρό σύγγραμμα (De testimonio animae) αποτελούμενο από έξι κεφάλαια. Όλες οι φωνές της ψυχής των μη χριστιανών που ακούγονται, ότι «ο Θεός είναι καλός» «Ο Θεός ανταμείβει», «εάν θέλει ο Θεός» κ.ά., μαρτυρούν ένα Θεό. Ακούσια τον ομολογούν, και τον επικαλούνται καθημερινή ζωή τους.
Συνεπώς, το De testimonio animae είναι η πλατιά ανάπτυξη της φράσεως του Apologeticum (κεφ. 17) για την φύση χριστιανή ψυχή.
Σχετικά βιβλία
-
ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥΣ, π. Ιωάννης Μαραγκός, π. Γαβριήλ Μαραγκός
Αντιγράφουμε από τον πρόλογο της έκδοσης:
«Τα πιο αρχαία κείμενα που έχουμε στην κατοχή μας είναι αποστολικές επιστολές. Αλλά οι επιστολές αυτές προϋποθέτουν την ύπαρξη μιας προγενέστερης ευαγγελικής παράδοσης, αυτής ακριβώς που διαμορφώθηκε στα τρία πρώτα ευαγγέλια από το ένα μέρος, και στο ευαγγέλιο του Ιωάννη από το άλλο. Μια παράδοση που μαρτυρείται από τον 20ό αιώνα βεβαιώνει ότι η πρώτη ευαγγελική συλλογή συντέθηκε από το Ματθαίο “σε εβραϊκή γλώσσα” (στην ουσία αραμαϊκή). Αλλά δεν έχουμε πια αυτό το έργο στα χέρια μας. Μπορούμε μόνο να υποψιαστούμε την παρουσία του στο υπόβαθρο των τριών Συνοπτικών. Στην χριστιανική κοινότητα της Ιερουσαλήμ, που έγινε πολύ γρήγορα δίγλωσση (Πραξ 6), το ευαγγελικό υλικό μεταδιδόταν σε διπλή μορφή, αραμαϊκή και ελληνική.
-
-
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΣΑΡΚΑΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ. Τερτυλλιανός
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Πατερικός Άμβωνας 2. Και πάλι από τον Τερτυλλιανό, με το Περί της σάρκας του Χριστού, το οποίον γράφηκε το 206, για να αναιρέσει τη δοκητική αντίληψη ότι ο Κύριος είχε σώμα φαινομενικό. Ένα άλλο λοιπόν έργο της πρώιμης λατινικής χριστιανικής φιλολογίας στην ελληνική.
Είναι γνωστό – το σημείωσα στην εισαγωγή του «Πατερικού Άμβωνα 1», παρουσιάζοντας τα «περί μαρτυρίας της ψυχής» και «περί του βαπτίσματος» – ότι ο Τερτυλλιανός είναι και δημιουργός σχεδόν της χριστιανικής λατινικής γλώσσας. Είναι επίσης γνωστό, ότι η γλώσσα διαφοροποιεί –μαζί με άλλες παραμέτρους και άλλα δεδομένα του πνευματικού κλίματος κάθε λαού- τους ίδιους τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Εξού και η αναγκαιότητα που υφίσταται, ώστε να προχωρήσει ο «Πατερικός Άμβωνας» του «Γραφείου Καλού Τύπου» με την παρουσίαση και άλλων έργων Λατίνων Εκκλησιαστικών Συγγραφέων. Η πρόσβαση στη σκέψη τους πρέπει να γίνει όσο το δυνατό πιο άμεση και για το ελληνικό κοινό, παρ’ όλα τα μειονεκτήματα του μεταφρασμένου κειμένου.
