«Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ ΩΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ» Μια προσέγγιση στο έργο In Calumniatorem Platonis libri quattuor
Παρουσίαση:
Το 1469 εκδόθηκε στη Ρώμη ένα ογκώδες φιλοσοφικό και απολογητικό έργο με τίτλο «Adversus calumniatorem Platonis», ευρύτερα γνωστό ως «In calumniatorem Platonis». Συγγραφέας του ήταν ο Μητροπολίτης Νικαίας Βησσαρίων (Τραπεζούντα του Πόντου, 2 Ιανουαρίου 1408 – Ραβέννα της Ιταλίας, 18 Νοεμβρίου 1472), μετέπειτα Καρδινάλιος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας, λόγιος Έλληνας και ευρυμαθής κληρικός, ο οποίος πρωταγωνίστησε στα πολιτισμικά – πνευματικά πράγματα της Δύσης του 15ου αιώνα και αγωνίστηκε σθεναρά για την επανένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Αφορμή για τη συγγραφή του έργου αυτού ήταν η πραγματεία «Comparatio philosophorum Aristotelis et Platonis» του Έλληνα λόγιου Γεωργίου Τραπεζούντιου, μία μελέτη που εκφραζόταν με πολύ υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς για τον Πλάτωνα και τη φιλοσοφία του, ενώ ταυτόχρονα εκθείαζε τον βίο και τη σκέψη του Αριστοτέλη.
Πράγματι, εκείνη την εποχή οι διάλογοι του Αθηναίου φιλοσόφου δεν ήταν γνωστοί στη Δύση, καθώς οι μεταφράσεις που υπήρχαν στη λατινική γλώσσα ήταν λίγες και κακοφτιαγμένες, επομένως ήταν σοβαρό το ενδεχόμενο η πραγματεία του Γεωργίου Τραπεζούντιου να οδηγήσει στον αποκλεισμό των έργων και της φιλοσοφίας του Πλάτωνος από τον δυτικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε το έργο «In calumniatorem Platonis» του Καρδιναλίου Βησσαρίωνος.
Με αυτό ο συγγραφέας ανασκεύασε συστηματικά όλες τις αιτιάσεις του Γεωργίου Τραπεζούντιου εναντίον του Πλάτωνος και τόνωσε το ενδιαφέρον της Δύσης για τον Αθηναίο φιλόσοφο, καθώς γνώριζε πως οι βάσεις της φιλοσοφικής σκέψης των πρώτων χριστιανών στοχαστών και των χριστιανικών δογμάτων προέρχονταν από την πλατωνική φιλοσοφία. Βασικό μέλημα του Βησσαρίωνος δεν ήταν να καταδικάσει τον Αριστοτέλη και να υπερασπιστεί τον Πλάτωνα, αλλά να επισημάνει τα σημεία συμφωνίας τους και αντίστοιχα να αναδείξει την υπεροχή του Πλάτωνος, ο οποίος προσέγγισε περισσότερο από τον Σταγειρίτη την αλήθεια που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός, αν και δεν την γνώρισε πλήρως, κάτι που αποδεικνύεται και από την ελληνική πατερική παράδοση.
Περιεχόμενα:
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Η γένεση της χριστιανικής φιλοσοφίας και τα χαρακτηριστικά της πατερικής φιλοσοφίας
ΙΙ. H υπεράσπιση της πλατωνικής φιλοσοφίας από τον Νικαίας Βησσαρίωνα
ΙΙΙ. Επισκόπηση ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας για τον Νικαίας Βησσαρίωνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
BESSARIO LATINORUM GRAECISSIMUS ET GRAECORUM LATINISSIMUS
1.1 Βιογραφία του Νικαίας Βησσαρίωνος
1.2 Εργογραφία του Νικαίας Βησσαρίωνος
1.3 Η διάδοση του ελληνικού φιλοσοφικού πολιτισμού στη Δύση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
PLATO CHRISTIANUS ET PIISSIMUS
2.1 Η πραγματεία «In calumniatorem Platonis»
2.2 Η αξιοποίηση της πατερικής παράδοσης
2.3 Η χριστιανική δογματική αντίληψη του Νικαίας Βησσαρίωνος
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
TABLE DES MATIERES
CONTENTS
INDICE DEI CONTENUTI
Ο συγγραφέας:
Ο Αρχιμανδρίτης Βησσαρίων Κουότσης είναι κληρικός της Ελληνικής Καθολικής Εξαρχίας και εφημέριος του Καθεδρικού Ι. Ναού της Αγίας Τριάδος Αθηνών. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας και του Τμήματος Θεολογίας του Ποντιφικού Γρηγοριανού Πανεπιστημίου της Ρώμης. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ιστορία Δογμάτων από το Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη Δογματική και Συμβολική Θεολογία από το Τμήμα Θεολογίας της Σχολής ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, και επίσης κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ιστορία της Φιλοσοφίας και των Ιδεών από το Τμήμα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι εκπαιδευτικός στη Λεόντειο Σχολή Ν. Σμύρνης. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ), της Ιταλικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (SFI) και της Ένωσης Καθηγητών και Διανοούμενων για την Προαγωγή της Φιλοσοφίας στην Εκπαίδευσης (Ε.Κ.Δ.Ε.Φ.).
Έργα του ιδίου:
Ο Ένας και Τριαδικός Θεός: η συμβολή του Τερτυλλιανού στη θεολογική διατύπωση του τριαδικού δόγματος, Εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2020.
La Triadologia nella Tradizione Orientale e in Bessarione di Nicea, Εκδόσεις Γραφείου Καλού Τύπου, Αθήνα 2020.
Η Μεταρρύθμιση ως ιστορική και εκκλησιολογική πρόκληση: μια προσέγγιση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας κατά την Ομολογίαν Πίστεως του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Δοσιθέου,
Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2022.
Για άρθρα και μελέτες του συγγραφέα: www.anixtiorizontes.gr/author/kouotsis
| ISBN: | 978-618-84916-8-7 |
|---|---|
| ΕΚΔΟΤΗΣ: | ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΚΑΛΟΥ ΤΥΠΟΥ |
| ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: | 2023 |
| ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: | Αρχιμ. Βησσαρίων Κουότσης |
Σχετικά βιβλία
-
Η «ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ» ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ, π. Μάρκου Φώσκολου
Αν και δεν είναι δόκιμο να κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας την παρουσίαση ενός βιβλίου του, είναι όμως χρήσιμο αν προσπαθήσει να εξηγήσει στους μελλοντικούς αναγνώστες τους λόγους και τα κίνητρα που τον ώθησαν σ’ αυτή τη συγγραφή. Εξάλλου, όταν γίνεται μια ζωντανή παρουσίαση ενός βιβλίου, εκτός των άλλων είναι παρών και λαβαίνει τον λόγο και ο ίδιος ο συγγραφέας για να δώσει κάποιες χρήσιμες διευκρινήσεις.
-
«Από εβδομάδα σε εβδομάδα – Μια όαση στην έρημο της κοινωνικής δικτύωσης» του σεβασμ. Ιωάννη Σπιτέρη
Μια συλλογή κειμένων που συντρόφευσαν «ηλεκτρονικά» την περίοδο της υποχρεωτικής αποστασιοποίησης για λόγους υγιεινής, συναποτελούν τις σελίδες αυτού του βιβλίου, αλλά που συνέχισαν και την επόμενη περίοδο. Όλοι γίναμε μάρτυρες της ποιμαντικής εφευρετικότητας επισκόπων και ιερέων για να είναι συνοδοιπόροι των ανθρώπων στη δοκιμασία του κορονοϊού. Ο καθολικός Αρχιεπίσκοπος Κερκύρας Σεβ. Ιωάννη Σπιτέρης, πατέρας και ποιμένας της καθολικής διασποράς στα Επτάνησα και στη Βόρειο Ελλάδα, καθιέρωσε μια μορφή επικοινωνίας μέσω της κοινωνικής δικτύωσης. Σ’ αυτό το βιβλίο συγκεντρώθηκαν όλα τα κείμενα που αναρτήθηκαν έχοντας ως σκοπό άλλοτε να επιμορφώσουν, άλλοτε να ανταποκριθούν σε μια κατάσταση, άλλοτε να είναι τροφή για σκέψη και προσευχή, άλλοτε αναδύεται η επιστημονική επάρκεια πραγμάτευσης απαιτητικών θεολογικών ζητημάτων και άλλοτε υπάρχει η αμεσότητα της εκλαΐκευσης. Μια κοινή παράμετρος, όπως διαπιστώνει αμέσως ο αναγνώστης, οδηγεί τα θέματα: είναι η συγκυρία, κάθε φορά, εκείνη που ωθεί τον ποιμένα να δηλώσει παρών εκμηδενίζοντας την απόσταση και την απομόνωση της περίστασης. Το πιο πλούσιο τμήμα του βιβλίου είναι το λειτουργικό. Όσοι επιθυμούν, μεταξύ των άλλων, μπορούν να βρουν υλικό για τις μεγάλες λειτουργικές περιόδους του έτους από θεολογική, ποιμαντική και ιστορική προσέγγιση. Το βιβλίο με τη θεματική του ποικιλία μπορεί να φανεί χρήσιμο στους ποιμένες, στους κατηχητές και σε όσους θέλουν να αυξήσουν την πίστη τους ή απλώς τη θρησκευτική τους παιδεία.
-
«Μίλα μου. Ποιητικές προσευχές» επιμ. Ιωάννης Ασημάκης
Εκλογές πνευματικών κειμένων που με την κομψότητα του λεξιλογίου και το βάθος μιας θρησκευτικής συνομιλίας θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ποιητικές προσευχές.
Προέρχονται από ανθρώπους που δεν απέχουν πολύ από τη σύγχρονη εποχή και με την εξωτερίκευση αυτών των λόγων, μας τρέφουν για στοχασμό, για προσευχή, εν τέλει για μίμηση προσωπικής συζήτησης πίστεως.
Πρόσωπα διαφορετικής προέλευσης αλλά με κοινή την αυθεντικότητα στην εμπειρία πίστης και στην ωραιότητα της γλώσσας αποτύπωσής της.
-
Η λειτουργική της Εκκλησίας της Ρώμης, J.A.Jungmann s.J.
Από την εισαγωγή
Χωρίς να υπερβάλλουμε πολύ, μπορούμε να πούμε ότι ο Joseph Andreas Jungmann s.J. (1889-1975) υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους καθολικούς μελετητές της Λειτουργικής κατά τον 20° αιώνα. Πέρα από το συγγραφικό έργο και την πλούσια βιβλιογραφία του, το κορυφαίο του έργο «Missarum sollemnia, Eine genetische Erklaerung der roemischen Messes» («Η γενετική εξήγηση της ρωμαϊκής θείας Λειτουργίας»), το οποίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στη Βιέννη (Αυστρία), το έτος 1949, τον κατέστησε αυθεντία στον κύκλο εκείνων που ασχολούνται με ιστορικό-θεολογικά θέματα και ιδιαίτερα στον τομέα της ιστορικής εξέλιξης της χριστιανικής θείας λατρείας γενικά ή όπως συνήθως αποκαλείται: η Λειτουργική.
Το βιβλίο τούτο, που σήμερα παρουσιάζουμε σε ελληνική μετάφραση, γράφτηκε κατά παραγγελία, όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας, στη δεκαετία του ’50, σε μια εποχή κατά την οποία η ανάγκη για την ανακαίνιση της θείας λατρείας όχι μόνο είχε γίνει αισθητή, αλλά και οι πολλαπλές προσπάθειες και πρωτοβουλίες που είχαν αναπτυχθεί κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, είχαν ήδη προλειάνει το έδαφος για μια ανακαίνιση.
