«Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ ΩΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ» Μια προσέγγιση στο έργο In Calumniatorem Platonis libri quattuor
Παρουσίαση:
Το 1469 εκδόθηκε στη Ρώμη ένα ογκώδες φιλοσοφικό και απολογητικό έργο με τίτλο «Adversus calumniatorem Platonis», ευρύτερα γνωστό ως «In calumniatorem Platonis». Συγγραφέας του ήταν ο Μητροπολίτης Νικαίας Βησσαρίων (Τραπεζούντα του Πόντου, 2 Ιανουαρίου 1408 – Ραβέννα της Ιταλίας, 18 Νοεμβρίου 1472), μετέπειτα Καρδινάλιος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας, λόγιος Έλληνας και ευρυμαθής κληρικός, ο οποίος πρωταγωνίστησε στα πολιτισμικά – πνευματικά πράγματα της Δύσης του 15ου αιώνα και αγωνίστηκε σθεναρά για την επανένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης. Αφορμή για τη συγγραφή του έργου αυτού ήταν η πραγματεία «Comparatio philosophorum Aristotelis et Platonis» του Έλληνα λόγιου Γεωργίου Τραπεζούντιου, μία μελέτη που εκφραζόταν με πολύ υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς για τον Πλάτωνα και τη φιλοσοφία του, ενώ ταυτόχρονα εκθείαζε τον βίο και τη σκέψη του Αριστοτέλη.
Πράγματι, εκείνη την εποχή οι διάλογοι του Αθηναίου φιλοσόφου δεν ήταν γνωστοί στη Δύση, καθώς οι μεταφράσεις που υπήρχαν στη λατινική γλώσσα ήταν λίγες και κακοφτιαγμένες, επομένως ήταν σοβαρό το ενδεχόμενο η πραγματεία του Γεωργίου Τραπεζούντιου να οδηγήσει στον αποκλεισμό των έργων και της φιλοσοφίας του Πλάτωνος από τον δυτικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε το έργο «In calumniatorem Platonis» του Καρδιναλίου Βησσαρίωνος.
Με αυτό ο συγγραφέας ανασκεύασε συστηματικά όλες τις αιτιάσεις του Γεωργίου Τραπεζούντιου εναντίον του Πλάτωνος και τόνωσε το ενδιαφέρον της Δύσης για τον Αθηναίο φιλόσοφο, καθώς γνώριζε πως οι βάσεις της φιλοσοφικής σκέψης των πρώτων χριστιανών στοχαστών και των χριστιανικών δογμάτων προέρχονταν από την πλατωνική φιλοσοφία. Βασικό μέλημα του Βησσαρίωνος δεν ήταν να καταδικάσει τον Αριστοτέλη και να υπερασπιστεί τον Πλάτωνα, αλλά να επισημάνει τα σημεία συμφωνίας τους και αντίστοιχα να αναδείξει την υπεροχή του Πλάτωνος, ο οποίος προσέγγισε περισσότερο από τον Σταγειρίτη την αλήθεια που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός, αν και δεν την γνώρισε πλήρως, κάτι που αποδεικνύεται και από την ελληνική πατερική παράδοση.
Περιεχόμενα:
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Η γένεση της χριστιανικής φιλοσοφίας και τα χαρακτηριστικά της πατερικής φιλοσοφίας
ΙΙ. H υπεράσπιση της πλατωνικής φιλοσοφίας από τον Νικαίας Βησσαρίωνα
ΙΙΙ. Επισκόπηση ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας για τον Νικαίας Βησσαρίωνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
BESSARIO LATINORUM GRAECISSIMUS ET GRAECORUM LATINISSIMUS
1.1 Βιογραφία του Νικαίας Βησσαρίωνος
1.2 Εργογραφία του Νικαίας Βησσαρίωνος
1.3 Η διάδοση του ελληνικού φιλοσοφικού πολιτισμού στη Δύση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
PLATO CHRISTIANUS ET PIISSIMUS
2.1 Η πραγματεία «In calumniatorem Platonis»
2.2 Η αξιοποίηση της πατερικής παράδοσης
2.3 Η χριστιανική δογματική αντίληψη του Νικαίας Βησσαρίωνος
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
TABLE DES MATIERES
CONTENTS
INDICE DEI CONTENUTI
Ο συγγραφέας:
Ο Αρχιμανδρίτης Βησσαρίων Κουότσης είναι κληρικός της Ελληνικής Καθολικής Εξαρχίας και εφημέριος του Καθεδρικού Ι. Ναού της Αγίας Τριάδος Αθηνών. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας και του Τμήματος Θεολογίας του Ποντιφικού Γρηγοριανού Πανεπιστημίου της Ρώμης. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ιστορία Δογμάτων από το Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη Δογματική και Συμβολική Θεολογία από το Τμήμα Θεολογίας της Σχολής ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, και επίσης κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ιστορία της Φιλοσοφίας και των Ιδεών από το Τμήμα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι εκπαιδευτικός στη Λεόντειο Σχολή Ν. Σμύρνης. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ), της Ιταλικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (SFI) και της Ένωσης Καθηγητών και Διανοούμενων για την Προαγωγή της Φιλοσοφίας στην Εκπαίδευσης (Ε.Κ.Δ.Ε.Φ.).
Έργα του ιδίου:
Ο Ένας και Τριαδικός Θεός: η συμβολή του Τερτυλλιανού στη θεολογική διατύπωση του τριαδικού δόγματος, Εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2020.
La Triadologia nella Tradizione Orientale e in Bessarione di Nicea, Εκδόσεις Γραφείου Καλού Τύπου, Αθήνα 2020.
Η Μεταρρύθμιση ως ιστορική και εκκλησιολογική πρόκληση: μια προσέγγιση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας κατά την Ομολογίαν Πίστεως του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Δοσιθέου,
Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2022.
Για άρθρα και μελέτες του συγγραφέα: www.anixtiorizontes.gr/author/kouotsis
| ISBN: | 978-618-84916-8-7 |
|---|---|
| ΕΚΔΟΤΗΣ: | ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΚΑΛΟΥ ΤΥΠΟΥ |
| ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: | 2023 |
| ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: | Αρχιμ. Βησσαρίων Κουότσης |
Σχετικά βιβλία
-
«Η Β’ Βατικανή Σύνοδος. Διατάξεις-Διατάγματα-Δηλώσεις-Μηνύματα»
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Η εκ νέου νεοελληνική απόδοση των κειμένων της Β’ Βατικανής Οικουμενικής Συνόδου, βασίστηκε στις επίσημες εκδόσεις στην γαλλική και στην ιταλική γλώσσα καθώς και στη δεύτερη ελληνική τους μετάφραση από τους ππ. Αθανάσιο Αρμάο, Ευτύχιο Ρούσσο, Στέφανο Μαραγκό, Πολύκαρπο Ξανθάκη, Αντώνιο Βακόνδιο και Μιχαήλ Πρίντεζη της Ελληνικής Καθολικής Εξαρχίας που εκδόθηκε σε τομίδια από το Γραφείο Καλού Τύπου. Τα βιβλικά κείμενα είναι σύμφωνα με την νεοελληνική απόδοση για λειτουργική χρήση από την Καθολική Εκκλησία της χώρας μας, του 1998, και την έκδοση της Καινής Διαθήκης του 2010 για την Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας.
Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει σε έναν τόμο όλα τα συνοδικά κείμενα και, για πρώτη φορά στα ελληνικά, τα ιδιόβουλα και της παρεμβάσεις στην ολομέλεια της συνοδικής ομήγυρης των Ποντιφικών Ιωάννη ΚΓ’ και Παύλου Στ’.
Στο τέλος κάθε εισαγωγής συνοδικού κειμένου, παρατίθεται μια επιλογή της ελληνικής βιβλιογραφίας, συναφή με την ιστορία και τη θεματολογία του κειμένου.
Η φιλολογική επιμέλεια έγινε από τον π. Λέοντα Κισκίνη, Ηγούμενου του Αβαείου των Βενεδικτίνων Ελαιωνιτών στο Seregno (Μιλάνο). Τις εισαγωγές επιμελήθηκε ο π. Ιωάννης Ασημάκης, δρ. Θεολογίας.
Πριν την γενική εισαγωγή, ο μελετητής θα βρει τις συντμήσεις και τις βραχυγραφίες που παρατίθενται στις παραπομπές, ενώ, στο τέλος του βιβλίου, πριν από τα περιεχόμενα, υπάρχει ένα χρηστικό θεματικό ευρετήριο της διδασκαλίας της Συνόδου.
-
«Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!» Ζωζέφ Ακεψιμάς
Λειτουργικές, βιβλικές, θεολογικές και ιστορικές μελέτες σχετικά με τη Θεία Λατρεία,
την εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Θείας Λειτουργίας στην Καθολική ΕκκλησίαΟι στίχοι και η μουσική των ασμάτων, τα οποία χρησιμοποιούμε, εκφράζουν και φανερώνουν τι πιστεύουμε και με ποιο τρόπο πιστεύουμε (ποιες είναι οι αναπαραστάσεις που έχουμε για τον Θεό), και συνάμα, διαμορφώνουν την πίστη μας: Πες μου τι ψέλνεις, θα σου πω τι πιστεύεις!
Η εκκλησιαστική μουσική και τα άσματα της Καθολικής Εκκλησίας αποκτούν το πλήρες νόημα τους μέσα στο πλαίσιο της Θείας Λατρείας. Έχουν, όπως όλα τα στοιχεία, τα οποία συμμετέχουν στη Θεία Λατρεία, συμβολικό χαρακτήρα και δεν είναι αυτοσκοπός: δεν ψέλνουμε, για να ψάλουμε, διότι μας αρέσει η μουσική ή για να κάνουμε ρεσιτάλ με την ευκαιρία μίας Λειτουργίας! Ψέλνουμε «για κάτι άλλο».
Η λειτουργική μεταρρύθμιση της Β’ Συνόδου του Βατικανού δεν άλλαξε μόνο τη γλώσσα από τα λατινικά στην καθομιλουμένη. Έφερε στο φως μία θεολογική αντίληψη της Θείας Λατρείας, πιο κοντά στην Παράδοση, με πολλά πρακτικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά είναι η κατανόηση του ρόλου της εκκλησιαστικής μουσικής και των ασμάτων, όχι μόνο σαν στολίδι για «ωραίες τελετές», αλλά ως «αναπόσπαστου μέρους της Θείας Λατρείας», το οποίο πρέπει συνεπώς να είναι «στενά συνδεδεμένο με τις λειτουργικές πράξεις».
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να βοηθήσει την «ενεργό συμμετοχή των πιστών» με την κατανόηση κάθε λειτουργικής πράξης της Θείας Λειτουργίας, δίνοντας το νόημα της, ρίχνοντας μια ματιά στην ιστορία της και διατυπώνοντας πρακτικές οδηγίες για τη σωστή εκτέλεση των κατάλληλων κάθε φορά ασμάτων. Παραθέτοντας επίσης μερικές σκέψεις σχετικά με τον ρόλο των συμβόλων, της μουσικής και των τελετουργιών στην ανθρώπινη ζωή.
Το βιβλίο απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με τη Θεία Λατρεία και την εκκλησιαστική μουσική (ιερείς, εμψυχωτές κτλ.), αλλά και σε όλους τους πιστούς.
Ο Ζωζέφ Ακεψιμάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Στα 18 του χρόνια έφυγε για σπουδές στη Γαλλία όπου διαμένει μόνιμα από τότε. Πτυχιούχος της Κλασσικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Παρίσι), προετοίμασε το διδακτορικό του με θέμα «Η έννοια του ενθουσιασμού στον Πλάτωνα». Σπούδασε επίσης Φιλοσοφία και Θεολογία της Λειτουργικής. Έκανε μουσικές σπουδές (ανώτερα θεωρητικά και διεύθυνση χορωδίας). Εδώ και 56 χρόνια ασχολείται αποκλειστικά με τη μουσική ως συνθέτης και ενορχηστρωτής. Έχει γράψει πάνω από 800 λειτουργικά άσματα τα οποία ψάλλονται στις εκκλησίες των γαλλόφωνων χωρών. Πολλά από τα άσματα του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά, γερμανικά, αγγλικά, νορβηγικά και ελληνικά. Έχει συνθέσει 500 παιδικά τραγούδια για τα σχολεία και για την κατήχηση. Στην Ελλάδα συνέθεσε περίπου 100 άσματα για την Καθολική Εκκλησία. Σχεδόν όλες οι συνθέσεις του έχουν ηχογραφηθεί σε δίσκους. Το 2021 συνέθεσε και διηύθυνε τα άσματα και τη μουσική για τη λειτουργία, την οποία τέλεσε ο πάπας Φραγκίσκος στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα.
-
ΚΩΔΙΚΑΣ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ της Καθολικής Εκκλησίας
Ο Κώδικας Κανονικού Δικαίου της Καθολικής Εκκλησίας, Εκδοθείς κατά την Αρχιερατεία του Ποντίφικα Ιωάννη Παύλου του Β’. Με κείμενα στα ελληνικά και στα λατινικά.
-
ΒΙΒΛΙΚΗ ΔΙΔΑΧΗ 2. Antonio Girlanda
ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ti είναι ή Βίβλος;
“Ολοι γνωρίζομε, ή νομίζομε ότι γνωρίζομε, τί είναι ή Βίβλος. Έξαλλου, είναι τό πιο διαδεδομένο βιβλίο μεταξύ των ανθρώπων, ιδιαίτερα στους καιρούς μας. Αλλά τή διάδοση αυτή πολύ σπάνια συνοδεύει και ή αντίστοιχη κατανόηση. Θά μπορούσαμε νά συγκρίνομε τό πιό πάνω αρχικό ερώτημα μέ εκείνο πού ό Ιησούς απηύθυνε προς τούς μαθητές του: «Ποιος λέγουν οί άνθρωποι ότι είμαι; (Μάρκ. 8,27). Οί απόστολοι ανέφεραν στόν Ιησού μερικές γνώμες πού κυκλοφορούσαν ώς πρός τό πρόσωπο του. Γιά μερικούς, ήταν ό Ιωάννης ό Βαπτιστής πού ξαναζούσε, γιά άλλους, ό Ηλίας, ό προφήτης πού εξαφανίσθηκε στό πύρινο όχημα, άλλοι τόν θεωρούσαν ώς ένα άπό τούς προφήτες.
Δέν ήταν εύκολο νά αναγνωρίσουν στόν Ιησού τόν Μεσσία τής υποσχέσεως, τόν αποσταλμένο του Θεού γιά τή σωτηρία του ανθρώπου, τόν ίδιο τόν Υιό του Θεού. Μονάχα οι πνευματικά δεμένοι μαζί του είχαν αρχίσει νά τό μαντεύουν, καί τελικά τόν αναγνώρισαν μετά άπό τήν τραγωδία του σταυρού καί τήν αναπάντεχη ανάσταση.
